پاییز امسال خشک‌ترین دوره، طی چهل سال گذشته

به گزارش خبرگزاری صداوسیما بنابر اطلاعیه مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی با توجه به بررسی‌های جامع و داده‌های اقلیمی درسال‌های اخیر، منطقه خاورمیانه و به‌ویژه کشور عزیزمان ایران، درگیر یکی از طولانی‌ترین و شدیدترین دوره‌های خشکسالی در دهه‌های اخیر است. پاییز جاری، ششمین پاییز بسیار خشک متوالی در کشور بوده و میزان بارندگی در پاییز جاری به‌طور چشمگیری کمتر از نرمال ثبت شده است.

بر اساس داده‌های هواشناسی، نیمه اول سال شمسی جاری و بخصوص ۴۰ روز گذشته پاییز امسال در بسیاری از استان‌ها، به‌ویژه در فلات مرکزی و استان‌های همجوار زاگرس، خشک‌ترین دوره در ۴۰ سال گذشته بوده است. این وضع بحرانی، منابع آبی سطحی و زیرسطحی کشور را با فشار بی‌سابقه‌ای مواجه کرده است. در شهر‌های بزرگ مانند تهران، تبریز، مشهد و اراک، برخی سد‌های اصلی تأمین‌کننده آب شرب به روز صفر آبی رسیده یا بسیار نزدیک شده‌اند؛ به‌عبارتی ذخایر قابل برداشت به حداقل رسیده و ناگزیر منجر به اتکای کامل به منابع زیرزمینی می‌شود. این روند، خطر تشدید فرونشست و فقر منابع آبی در سال‌های آینده را به‌طور جدی افزایش می‌دهد.

از سوی دیگر، دمای میانگین کشور در پاییز جاری حدود یک درجه سانتی‌گراد بیش از میانگین بلندمدت بوده که خود به افزایش تبخیر، کاهش رطوبت خاک و تشدید آثار خشکسالی منجر شده است. مدل‌های میان‌مدت و هفتگی نیز نشان می‌دهند که تا دو هفته آینده، بارندگی در اغلب مناطق کشور رخ نمی‌دهد و یا بسیار کمتر از نرمال خواهد بود. این پیش‌بینی‌ها در کنار وضع بحرانی سدها، زنگ خطر جدی برای منابع آبی کشور را به‌صدا درآورده‌اند.

مدل‌های فصلی نشان می‌دهند که در ماه‌های زمستان نیمه غربی کشور با احتمال متوسط در شرایط نرمال بارشی قرار می‌گیرد، اما نیمه شرقی همچنان با گرایش به کم‌بارشی مواجه خواهد بود. این تفاوت منطقه‌ای در بارش، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و منطقه‌محور در مدیریت منابع آب است.

بر این اساس، این مرکز ضمن اعلام هشدار جدی، از تمامی مسئولان، نهاد‌های اجرایی، شهرداری‌ها، صنایع، کشاورزان و عموم مردم درخواست می‌نماید:

۱. مصرف آب را به‌طور جدی مدیریت کنند و کاهش دهند.

۲. از هرگونه مصارف غیرضروری و هدررفت منابع آبی جلوگیری شود.

۳. برنامه‌های صرفه‌جویی، بازچرخانی آب و استفاده از فناوری‌های نوین در مدیریت منابع آب در اولویت قرار گیرد.

۴. ضرورت اقدامات فوری برای تقویت زیرساخت‌های آبی، پایش منابع زیرزمینی و تدوین برنامه‌های اضطراری توسط نهاد‌های مسئول

۵. آموزش‌های عمومی در زمینه بحران آب و تاب‌آوری در برابر خشکسالی در سطح مدارس، رسانه‌ها و جوامع محلی گسترش یابد.

تاب‌آوری کشور در برابر بحران خشکسالی، نیازمند همبستگی ملی، آگاهی عمومی و اقدام فوری است. آینده منابع آبی ایران در گروی تصمیمات امروز ماست.