رویکردی جدید به سیر تحول شعر فارسی

آقای مسعود جعفری در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما افزود: این کتاب، متناسب با شرایط روز نگارش شده و نشان می‌دهد که برخلاف تصور عمومی، جایگاه شاعران تغییر می‌کند و هرگز ثابت نیست.

وی گفت: طبق نظریه‌های جدید، منتقدان ادبی بر این عقیده هستند که این طور نیست که یک شاعری شعری بگوید و جایگاه خود را برای همیشه به دست بیاورد، چون اگر جنگی بشود یا انقلابی رخ بدهد، شاعران تازه‌ای بروز و ظهور پیدا می‌کنند و همه این رخداد‌ها باعث می‌شود جایگاه شاعران تغییر کند.

برگزیده کتاب سال گفت: ما برای نمونه می‌توانیم از «سعدی» و «حافظ» مثال بزنیم که اینها هرگز به یک اندازه بزرگ نبودند و بستگی به تحولات اجتماعی و افکار مردم دارد.

وی افزود: مثال دوره معاصر را می‌توانیم در خصوص «سهراب سپهری» بگوییم به طوری که وقتی سهراب زنده بود شعرهایش خیلی خوانده نمی‌شد، چون فضای آن دوران فضای انقلاب بود و، چون شعر او سیاسی نبود در آن مقطع خوانده نمی‌شد. ولی بعد‌ها و در دهه‌های بعدی، فضا تغییر کرد و سپهری شاعر مهمی شد.

آقای جعفری گفت: ایده این کتاب این است که شاعران جایگاه ثابتی ندارند و در دوره‌هایی به آن‌ها توجه می‌شد و در دوره‌هایی مورد بی مهری قرار می‌گرفتند.

وی افزود: مثال دیگرش را می‌توانیم در خصوص «بیدل» عنوان کنیم. شاعری که چند دهه قبل اصلا مورد توجه نبود، اما امروز جوانان بیدل می‌خوانند.

برگزیده کتاب سال گفت: من درباره شعر فارسی به صورت مختصر صحبت کرده‌ام ولی بر پنج کتاب شعری تمرکز کرده‌ام، دیوان‌های فردوسی، سعدی، حافظ، خیام و مولانا که همه درباره آن‌ها اتفاق نظر دارند که جایگاه هایشان در گذر زمان تغییر کرده است.

کتاب "شاعران در جست‌و‌جوی جایگاه" نوشته "مسعود جعفری جزی" تحلیلی بر تاریخ شعر فارسی، با تأکید بر عوامل موثر در تغییر جایگاه شاعران در دوره‌های مختلف است.

این اثر با استفاده از نظریات غربی از جمله "نظریه اضطراب تأثیر" هارولد بلوم و گنظریه منطق گفتگویی" میخائیل باختین، تحلیلی جدید و نوآورانه از تحولات شعر فارسی ارائه می‌دهد.

جعفری جزی با ترکیب این نظریات، به بررسی مفاخره‌ها و رجزخوانی‌های شاعران در تلاش برای کسب جایگاه برتر پرداخته و تأثیر اجتماعی، فرهنگی و سیاسی این تلاش‌ها بر تحول شعر فارسی را تحلیل کرده است.

مسعود جعفری جزی متولد سال ۱۳۴۵، استادیار گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه خوارزمی است.

کتاب «شاعران در جستجوی جایگاه» که در انتشارات نیلوفر به چاپ رسیده است در جایزه «کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» در اسفند ماه سال گذشته به عنوان اثر برگزیده انتخاب شد.