ملاک سرطان زا بودن مواد شیمیایی چیست؟

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما ، همه ما در طول زندگی خود در معرض مواد شیمیایی متعددی قرار داریم. این مواد شیمیایی می‌تواند از طریق هوا، غذاها، وسایل مراقبت شخصی، محصولات خانگی و دارو‌ها به بدن ما منتقل شوند. متأسفانه، قرار گرفتن در معرض برخی از مواد شیمیایی می‌تواند اثرات مضری برای سلامتی از جمله سرطان ایجاد کند.

موادی که باعث ابتلای انسان به سرطان می‌شوند، سرطان زا نامیده می‌شوند. نمونه‌های بسیار معروف این مواد عبارتند از دود تنباکو، رادون، آزبست و اگزوز موتور دیزل.

به طور معمول آژانس‌های بهداشت ملی و بین المللی بسیاری از مواد شیمیایی جدید و موجود را ارزیابی می‌کنند تا مشخص کنند که آیا احتمال سرطان زا بودن آن‌ها در فرآیندی به نام شناسایی خطر سرطان وجود دارد یا خیر.

اگر این مراکز، مواد شیمیایی را سرطانزا ارزیابی کنند، مطالعات بیشتری را برای تعیین سطح خطر این مواد انجام شده و قانون گذاران ممکن است مقرراتی را برای محدود کردن یا توقف کامل تولید و استفاده از این مواد شیمیایی وضع کنند.

در حقیقت مکانیسم‌هایی که در پس چگونگی سرطان زا بودن مواد شیمیایی سمی قرار دارند، پیچیده هستند. به طور معمول پس از این که فرد در معرض مواد سرطان زا قرار می‌گیرد، این ماده شیمیایی به طور کلی در بدن وی جذب و در بافت‌های مختلف توزیع می‌شود. هنگامی که این ماده شیمیایی وارد سلول‌ها می‌شود، اغلب تحت واکنش‌های شیمیایی قرار گرفته و به اشکال دیگری تبدیل می‌شود.

محصولات ایجاد شده بر اثر این واکنش‌ها می‌توانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر ژن‌های فرد تأثیر بگذارند. تغییر ژن ها، که حاوی دستورالعمل‌های سلول در مورد چگونگی تولید مولکول‌های خاص هستند یا فرآیند‌هایی که آن‌ها را تنظیم می‌کنند، در نهایت می‌توانند منجر به ناکارآمدی سلول‌ها در صورت عدم ترمیم آسیب ژنتیکی شوند. این سلول‌ها به طور طبیعی به سیگنال‌های سلولی پاسخ نمی‌دهند و می‌توانند با سرعت‌های غیرطبیعی رشد کنند و تقسیم شوند، که ویژگی‌های مشخصه سلول‌های سرطانی است.

برای کمک به محافظت از مردم و کاهش بروز سرطان، چندین آژانس روش‌هایی را برای طبقه بندی و دسته بندی مواد شیمیایی بر اساس پتانسیل سرطان زا بودن این مواد توسعه داده اند.

از جمله این مراکز می‌توان به آژانس بین المللی تحقیقات سرطان اشاره کرد. به طور کلی، این آژانس‌ها یک سوال مهم را بررسی می‌کنند: شواهد مبنی بر اینکه یک ماده باعث ایجاد سرطان یا تغییرات بیولوژیکی می‌شود که می‌تواند با سرطان در افراد مرتبط باشد چقدر قوی است؟ درک روش‌های مورد استفاده برای پاسخ به این سوال می‌تواند به تفسیر تصمیماتی که این سازمان‌ها می‌گیرند کمک کند.

به همین دلیل توصیه می‌شود در هنگام استفاده از یک ماده شیمیایی حتما به دستورالعمل مصرف آن توجه کرده، میزان خطرزا بودن آن محصول را ارزیابی کنید. توجه داشته باشید مواد شیمیایی می‌توانند در زندگی روزمره ما و به شکل شوینده ها، رنگ، سموم و …. وجود داشته باشند.

منبع: livemint