به گزارش
خبرگزاری صدا و سیمای مرکز اردبیل؛ استان اردبیل پر از جاذبههای دیدنی است. طبیعت زیبا و آب و هوای مطبوع آن، این منطقه از کشور را بین بومگردها و دوستداران گردشگری بسیار پرطرفدار کرده است. یکی از این جاذبه تالابهای استان است.
تالاب ها:
محیط هایی هستند که مشخصاتشان چیزی میان خشکی و آب است. تالاب ها ممکن است همواره دارای آب باشند یا اینکه گاه خشک باشند مشخصه اصلی تالاب ها ماندگاری نسبی آب در آنها است آب تالاب ها ممکن است شور باشد یا شیرین و انواع مختلف دارد.
کنوانسیون رامسر:
معاهده ای بین المللی است که در سال ۱۹۷۱ امضا شده است به منظور حفظ و نگهداری تالاب ها می باشد. در این کنوانسیون فهرستی از تالاب های مهم جهان نیز تهیه شده است که به فهرست رامسر شهرت دارد.در این فهرست بریتانیا با ۱۶۴ تالاب از لحاظ تعداد و کانادا با ۱۳۰ هزار کیلومتر مربع تالاب از لحاظ وسعت رکورد دار است مقر دائمی کنوانسیون در گلند سوئیس است.
اهمیت و فواید تالاب ها:
تالاب ها به عنوان اکوسیستمهای حاصلخیز و غنی و منحصر به فرد می توانند در برنامه های راهبردی جهانی و اقتصادی و اجتماعی نقش تعیین کننده داشته باشند. تالاب ها منشا خدماتی و کارکردی های متعدد و بی شماری دارند که از مهمترین آنها می توان به تامین معشیت و کمک به اقتصاد جوامع محلی حاشیه تالاب ها نام برد. و با توجه و رسیدگی مسئولان منطقه می تواند به قطب توریسم و گردشگری منطقه تبدیل شوند که در پویایی اقتصاد منطقه کمک بسزایی داشته باشد و بدلیل مهاجرت و زندگی کردن پرندگان گونان و مختلف از نقاط مختلف به تالاب ها فواید محیط زیستی بالایی را دارد.
تالاب سد میل مغان اصلاندوز:
سد میل مغان هم که از نقاط دیدنی و جذاب استان اردبیل است، در ۵۰ کیلومتری شهرستان پارس آباد و سه کیومتری شهر اصلاندوز بر روی رودخانه مرزی ارس و ۲۶۰ کیلومتری پایین دست سد مخزنی ارس واقع شده است و یکی از تالابهای مهم استان اردبیل است.
این سد آب آشامیدنی شهرستان های پارس آباد، بیله سوار و گرمی را تامین و حدود ۶۰ هزار هکتار از اراضی دشت مغان را آبیاری می کند.
علاوه بر این تالاب میل مغان یکی از مقاصد اصلی پرندگان مهاجر به حساب می رود.یکی از محیط های زندگی پرندگان و آبزیان می باشد. وجود پرندگان مختلف و مهاجرت پرندگان از نقاط مختلف به اینجا به فرودگاه طبیعی بی نظیر تبدیل کرده است.
تاریخچه سد میل مغان:
برای نخستین بار در زمان رضاخان، دولت وقت بر آن شد که با احداث سد بر روی رود ارس و کانال های آبرسانی، بتواند از قابلیت های بالای دشت مغان در کشاورزی استفاده کند.
از آنجا که استفاده از آب رود ارس نیاز به کسب رضایت دولت اتحاد جماهیر شوروی نیز داشت، اولین رایزنی ها بین دو دولت در سال ۱۳۱۴ خورشیدی انجام گرفت. ولی به خاطر وقوع جنگ جهانی دوم و پیامدهای ناشی از آن که برای مناطق مرزی آذربایجان، شرایط دشوار و جدی ایجاد کرد، این مساله مسکوت ماند. تا اینکه از سال ۱۳۲۸ خورشیدی دوباره برنامه توسعه دشت مغان از سر گرفته شد.
البته یکی از اهداف اصلی این برنامه، اسکان دائم ایل شاهسون (ایل سئون) بود که شش ماه از سال را در دشت مغان با گله های بزرگ گوسفند، بز و شتر زندگی می کردند.
نخستین پروژه آبیاری در سال ۱۳۳۰ خورشیدی اجرا شد و بین سال های ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۳ بخش کوچکی از سیستم آبیاری حاضر به طور آزمایشی به بهره برداری رسید.
سپس قرارداد احداث سد ارس و میل- مغان بین ایران و شوروی در سال ۱۳۴۲ منعقد شد و در سال های ۱۳۵۰ و ۱۳۵۱ سد میل- مغان تکمیل و کانال های آب منشعب از آن به بهره برداری رسید.
مشخصات سد میل مغان:
سد میل مغان به عنوان سد دوستی ایران و آذربایجان است از نوع انحرافی نیمه متحرک با بدنه بتنی و خاکی می باشد که بین دو شهر اصلاندوز مغان و هورادیز واقع شده است.
در حال حاضر سد مخزنی ارس و سد انحرافی میل مغان بر روی رودخانه ارس در فاصله مشترک ایران و جمهوری آذربایجان وجود دارد که بهره برداری از آنها در سال ۱۳۵۰ شروع شده است.
میزان حجم آب سریز از سد مغان ۳۲/۲۹۰۷ میلیون متر مکعب و حداکثر دبی تخلیه سیلاب ۲۴۶۰ متر مکعب برثانیه است.
کانال اصلی و بزرگ منطقه مغان از این سد سرچشمه گرفته و پس از طی مسیر ۳۲ کیلومتری، آب دریاچه شهرک شهید غفاری مغان (شرکت کشت و صنعت و دامپروری مغان) را تغذیه می کند.
آب این رودخانه به وسیله کانال های تعبیه شده در سد میل مغان به مصرف آبیاری اراضی کشاورزی رسیده و سبب رونق کشاورزی و اقتصادی منطقه شده است.
تمام اراضی زیرکشت این منطقه و قسمتی از اراضی شهرستان بیله سوار مغان از آب این کانال آبیاری می شوند و میزان حجم آب خروجی از سد ارس ۹۶/۳۵۰۵ میلیون متر مکعب بوده است.
در پشت سد میل مغان محلی برای استراحتگاه پرندگان مهاجر که شمال و سیبری به سمت جنوب در حال حرکت هستند، می باشد.
این منطقه، بسیار بسیار دیدنی و حساس است.
همچنین منظره پشت سد و اطراف سد به عنوان تفرجگاه مردم محلی و گردشگران می باشد.
حفاظت از محیط زیست منطقه:حفاظت از محیط زیست منطقه در این سد که موقعیت ژئوپولتیکی و اکوپولتیکی بسیار حساسی دارد، برای ایران بسیار مهم است.
دهها هزار پرنده آبزی و کنار آبزی اینجا منزل دارند که سند دیگری است بر اهمیت و خاص بودن اینجا از نظر محیط زیست و حساسیت. علاوه بر این تالاب میل مغان محل مناسبی برای تخمریزی و پرورش گونههای ماهیان بومی نظیر سوف، زرده پر، سیم، سیاه ماهی، سس ماهی، سیاه کولی، اسبله و شاه کولی است.
پارس آباد اولین شهر در راه گذرگاهِ مهاجرت پرندگان است و تعداد زیادی از گونههای مختلف در تالابها، آببندها، شالیزارها، حاشیه رودخانه ها و مزارع اینجا برای استراحت و زمستان گذرانی میآیند. بیش از 32 هزار پرنده مهاجر به مهمانی و مهماننوازی ایران میآیند تا برکت ما باشند.
بسیاری از مناظری که اینجا دیده می شود، هرگز از خاطره ها پاک نمیشود. دیدن اینکه بیشمار پرنده سفید زیر تلالو نور آفتاب در کنار هم مثل یک خوشه انگور سفید روی آب به آرامی شناور هستند و این سو آن سو میروند و گردنهای درازشان را به هم میمالند الهام بخش ما میشود تا دوباره ذات آرامش بخش زندگی را کشف کنیم.
تماشای پرندگان کمیاب در تالاب میل مغانهر ساله با شروع فصل سرما، تالابهای استان اردبیل میزبان دهها هزار بال از پرندگان مهاجر زمستانی میشود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اردبیل می گوید: با شروع فصل سرما پرندگان مهاجر از جمله انواع قو، غاز، اردک، چنگر، باکلان، درنا، حواصیل، آبچلیک و تعدادی از پرندگان شکاری از نواحی سرد شمالی به خصوص از منطقه سیبری وارد کشور شده و گروهی از آنها تا فرا رسیدن بهار در استان باقی میمانند و تعدادی نیز پس از مدتی استراحت و تغذیه، به مناطق گرمتر مانند حاشیه دریای خزر مهاجرت میکنند.
شهند با بیان اینکه بیش از ۵۲ هزار هکتار عرصه تالابی در استان وجود دارد، ادامه می دهد: تالابهای حائز اهمیت ویژه شامل دریاچههای میل مغان و کشت و صنعت پارس آباد، تالاب توپراق کندی، سد گیلارلو، سد سبلان، سد ملااحمد، شورابیل، نئور، سد یامچی و پته خور هستند که میزبان جمعیت فراوانی از انواع مرغابیها از جمله اردک سرسبز، خوتکا، سرحنایی و گونههای دارای اهمیت بین المللی از جمله در نای سیبری و غاز پیشانی سفید کوچک هستند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اردبیل می گوید:
تالاب سد میل مغان در مسیر کریدور مهاجرت پرندگان قرار گرفته است و همه ساله با شروع بارش های پاییزی و حاکمیت سرما در روسیه و شمال اروپا، تعداد زیادی از پرندگان مهاجر در این تالاب زمستان گذرانی میکنند.
شهند با بیان اینکه مساحت این تالاب ۹۹۶ هکتار است میافزاید: تالاب سد میل مغان محل زندگی دائم یا چند ماهه بیش از ۳۲ هزار قطعه پرنده در قالب ۱۵۰ گونه مختلف است و از این جهت یکی از منحصربفردترین تالابهای ایران به شمار میرود.
وی ادامه میدهد: عقاب تالابی، عقاب شاهی، دلیچه کوچک، پلیکان پاخاکستری، اردک مرمری، اردک سرسبز، سرحنایی، اردهای، کفچه نوک، کشیم کوچک، خوتکا، چنگر، باکلان کوچک و بزرگ، سهره و حواصیل و بوتیمار از جمله پرندگان مهاجر ساکن تالاب میل مغان هستند.
مدیرکل حفاظ محیط زیست استان اردبیل با بیان اینکه پرنده زنگوله بال و غاز پیشانی سفید کوچک از باارزش ترین پرندگان مهاجر به منطقه هستند، اظهار می کند: این پرندگان از گونه های در معرض خطر انقراض هستند و مورد حمایت بین المللی قرار دارند.
وی ادامه می دهد: علاوه بر این تالاب میل مغان محل مناسبی برای تخم ریزی و پرورش گونه های ماهیان بومی نظیر سوف، زرده پر، سیم، سیاه ماهی، سس ماهی، سیاه کولی، اسبله و شاه کولی و گونه های جانوری مثل لاکپشت مهمیزدار است.
احتمال شیوع ویروس آنفلوانزای فوق حاد پرندگان
تغییرات اقلیمی آب و هوایی، میزان آب رودخانه ها و وجود تالاب های فصلی و آبگیرها در کشور باعث میشود تا هر سال هزاران قطعه پرنده مهاجر برای زمستانگذرانی، این تالاب ها را انتخاب کنند که این امر میتواند احتمال شیوع ویروس آنفلوانزای فوق حاد پرندگان را افزایش دهد.
به دنبال این مهاجرت، موضوع شیوع بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در کانونهای تجمع پرندگان همه ساله به عنوان یکی از مسائل جدی مورد توجه صاحبان صنایع مرغداری قرار میگیرد.
آنفلوانزای پرندگان یک بیماری ویروسی است که می تواند علاوه بر مرگ و میر پرندگان به انسان و برخی حیوانات نیز انتقال یابد.
سالانه بیش از چهار میلیون پرنده به ۶۲۰ نقطه آبگیر کشور مهاجرت میکنند از این رو سازمان دامپزشکی در سالهای گذشته در زمینه طرح ملی هدفمند کنترل بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان از جمله واکسیناسیون، رصد و پایش بیماری در مناطق روستایی و صنعتی اقدامات خوبی انجام داده است.
امسال با آغاز ورود پرندگان به کشور از اوایل پاییز، رصد و پایش زیستگاههای آبی نظیر سدها، تالابها، آب بندها و آبگیرها با هدف پیشگیری از شیوع بیماری آنفلوآنزا فوق حاد پرندگان در دستور کار محیط بانان و تیمهای بازرسی مشترک محیط زیست و دامپزشکی استان ها قرار گرفته است.
اردبیل در معرض خطر ویروس آنفولانزای فوق حاد پرندگان ۹ آبان ۹۹
ویروس آنفولانزای فوق حاد پرندگان در تالابهای شمال استان بوسیله پرندگان مهاجر وارد میشود و انتشار این ویروس خیلی سریع و گستردهتر از ویروس کرونا است.
استاندار اردبیل خبر داد: متأسفانه استان اردبیل در معرض خطر ویروس آنفولانزای فوق حاد پرندگان قرار دارد و اقدامات لازم برای پیشگیری از انتشار این ویروس باید جدی گرفته شود.
بهنام جو در جلسه پدافند غیرعامل استان افزود: طبق گزارشها این ویروس در تالابهای شمال استان بوسیله پرندگان مهاجر وارد میشود و انتشار این ویروس خیلی سریع و گستردهتر از ویروس کرونا است و از دام به انسان انتقال مییابد.
وی بابیان اینکه خوشبختانه در سال جاری این ویروس تا بحال کنترل شده است اظهار کرد: باید آموزشهای لازم به مردم جهت کنترل طیور خانگی، سنتی و صنعتی داده شود تا از بحران احتمالی و خسارت ناشی از این ویروس پیشگیری شود.
استاندار اردبیل ادامه داد: منطقه ما در مسیر پرندگان مهاجر قرار دارد در این راستا باید با اعمال مدیریت یک پارچه، هدایت و حمایت کل عوامل جهت ریشه کنی بیماری و حذف هرگونه موازی کاری نهایت تلاش خود را انجام دهیم.
بهنام جو گفت: شرح وظایف هر دستگاه در رابطه با پیشگیری شیوع آنفولانزای مرغی باید مشخص و اطلاع رسانی دقیق و شفاف در رسانهها بصورت گسترده انجام شود.
وی اظهار کرد: طبق گزارش دامپزشکی استان اگر اپیدمی این آنفولانزا به شدت سال۹۶ باشد زیانبار خواهد بود و خسارت ناشی از آن ما را دچار بحران میکند.
استاندار اردبیل زمان شیوع این ویروس را از مردادماه تا اواخر دی ماه اعلام کرد و گفت: مشخصات بیماری و اساس کار حفاظت باید آموزش داده شود که ماهیت این ویروس چیست و چگونه انتقال مییابد که اگر در پیشگیری از این ویروس اهمال کاری کنیم چه اتفاقاتی ممکن است پیش رو داشته باشیم.
بهنام جو از تجهیز و خرید دستگاه آزمایش آنفلوانزا در دامپزشکی اردبیل خبر داد و گفت: با تامین اعتبار از طریق مدیریت برنامه ریزی استان دستگاه مورد نیاز خریداری و در اختیار دامپزشکی قرار میگیرد.
پایش وضعیت آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در ۱۴ آبان
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اردبیل گفت: وضعیت بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان مهاجر در تالاب هاو آبگیر های استان اردبیل پایش میشود.
سعید شهند افزود: گشت های تخصصی پایش آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان مهاجر از شهریور ماه امسال در تالاب ها، آبگیرها و سایر زیستگاه های مهاجر پذیر استان اردبیل در حال اجرا می باشد.
وی بیان کرد: هدف از این بازدیدها پایش بیماری و مراقبت در حیات وحش و پرندگان آبزی، کنارآبزی و مهاجر در زیستگاهها و عرصه های آبی است که قطعا شناسایی به موقع کانون های بیماری در حیات وحش مطمئنا در مهار و کنترل بیماری به ما کمک خواهد کرد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اردبیل تصریح کرد: هر ساله با سرد شدن هوا و ورود پرندگان غیربومی به تالاب ها، آبگیرها و سایر زیستگاههای استان اردبیل احتمال انتقال و شیوع بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان افزایش می یابد که پایش و کنترل تالاب ها به عنوان یکی از کانون های شیوع بیماری حائز اهمیت است.
شهند گفت: تالابهای استان همه ساله میزبان انواع پرندگان مهاجر از جمله اردک سرسبز، خوتکا، تنجه، آنقوت، اردک نوک پهن، چنگر سیاه، کشیم بزرگ و کوچک، باکلان بزرگ، انواع کاکایی ها (ارمنی و صورتی) است که برابر بررسی های صورت گرفته تا کنون هیچ گونه تلفات،مورد مشکوک و رفتار غیر طبیعی دال بر وجود بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در بین جمعیت پرندگان وحشی مشاهده نشده است.
تالاب سد میل مغان در شهرستان اصلاندوز و
مشاهده بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در ۵ آذر
مدیرکل دامپزشکی استان اردبیل از مشاهده بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در حیات وحش تالاب سد میل مغان در شهرستان اصلاندوز خبر داد.
دکتر تکلوی با بیان اینکه کانون بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در حیات وحش تالاب سد میل مغان در حوزه استحفاظی شهرستان اصلاندوز در شمال استان مشاهده شده و در مرکز تشخیص ویروس بیماری سازمان دامپزشکی کشور تایید شده است، نسبت به بروز و شیوع این بیماری در طیور صنعتی و روستایی هشدار داد.
مدیر کل دامپزشکی استان اردبیل می گوید: متاسفانه ویروس آنفلوانزای فوق حاد پرندگان یک خاصیت بسیار خطرناک دارد که آن قابلیت انتقال از پرنده به انسان و انسان به انسان می باشد.
پرهیز از تردد در حاشیه تالاب سدمیل مغان
دکتر تکلوی گفت: با توجه به بروز یک کانون بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در حیات وحش تالاب سد میل مغان به اطلاع تمامی فعالان صنعت طیور و پرورش دهندگان طیور بومی، سنتی و روستایی بویژه در حاشیه ۲۰ کیلومتری منطقه میرساند ضمن تقویت شدید اقدامات بهداشتی و قرنطینهای، از هرگونه تردد غیر ضروری خودداری کرده و در صورت بروز هرگونه تلفات غیر متعارف و یا افت معنی دار مصرف آب و دان و و یا کاهش تولید مراتب را به نزدیکترین اداره دامپزشکی اطلاع رسانی کنند.
هشدار به پرورش دهندگان طیور
دکتر تکلوی از صاحبان طیور بومی و روستایی خواست نسبت به محصور نمودن محل نگهداری طیور خود اقدام کرده و ضمن قطع ارتباط با پرندگان وحشی آزاد پرواز و مهاجر از تماس با این پرندگان خودداری کنند.
مدیرکل دامپزشکی گفت: از عموم مردم شهرستان اصلاندوز و روستاهای منطقه انتظار میرود از نزدیک شدن به تالاب و تماس با پرندگان مهاجر و آبزی خودداری کرده و از هرگونه نقل و انتقال و خرید و فروش طیور بومی و روستایی جدا خودداری کنند.
تالاب سد میل مغان با ۱۵۰ هکتار وسعت بزرگترین تالاب شمال استان است که همه ساله میزبان ۳۰ هزار قطعه از ۷۲ گونه پرندگان مهاجر میباشد.
فاجعه ای بزرگ در صنعت طیورکاظم خاوازی وزیر جهاد کشاورزی نیز درباره آسیب پذیری صنعت طیور از شیوع بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان گفته است: در سال ۹۶ تعداد ۲۶ میلیون قطعه طیور به دلیل ابتلای آنها به آنفلوانزای فوق حاد پرندگان معدوم شد که فاجعه ای فاجعه بزرگ در صنعت طیور بود.
به گفته خاوازی اظهار داشت: امسال ۲۳ کشور درگیر آنفلوانزای پرندگان هستند در صورتی که ما در سال جاری به رقم ابتلای ۳۰ هزار قطعه طیور به این بیماری هم نرسیدهایم و این نشان می دهد این بیماری در بین طیور کاملا کنترل میشود.
همچنین به گفته وزیر جهاد کشاورزی، در کشور به ۶ واکسن در حوزه دام و ۱۸ واکسن در حوزه طیور نیاز داریم که پژوهشگران کشور میتوانند به تولید بذر بومی این واکسن ها اقدام کنند.
ابتلای انسانی به آنفلوانزای پرندگان مشاهده نشده
البته هشتم آذرماه حمیدرضا نجاری رئیس اداره آنفلوانزای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرد: نه تنها هیچ موردی از ابتلای انسانی به آنفلوانزای پرندگان در کشور نداریم بلکه از ابتدای امسال تاکنون هیچ موردی از ابتلا به آنفلوانزای فصلی انسانی هم در کشور گزارش نشده است.
به گفته او، فقط در یک یا دو نقطه کشور در دو مرغداری به صورت محدود موارد ابتلا به این بیماری در تعدادی از مرغ ها دیده شده که همه آنها معدوم شده اند و هیچ موردی از ورود این مرغ های محدود به بازار وجود نداشته است.
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست هفتم آذرماه اعلام کرد که این سازمان احتمال میداد بخشی از پرندگان مهاجر که از روسیه وارد ایران میشوند، به این بیماری مبتلا باشند. از اینرو جلساتی با سازمان دامپزشکی و وزارت بهداشت برگزار و هشدارهای لازم برای افزایش پایش و مدیریت این موضوع به دستگاههای مختلف در استانهای کشور داده شد.
شهاب الدین منتظمی با تاکید بر اینکه همکاران استانها هرگونه تلفاتی در پرندگان مهاجر را به سازمان دامپزشکی برای نمونهبرداری اعلام میکنند، افزود: اکنون تمامی لاشههای پرندگان مرده جمعآوری و بهصورت بهداشتی دفن شده اند.
رصد زیستگاههای آبی و تالابی استان اردبیل در 12 آذر
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اردبیل گفت: زیستگاههای آبی و تالابی این استان از نظر وضعیت بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان مهاجر بطور مستمر رصد و پایش میشود.
سعید شهند در بازدید میدانی از تالاب میل مغان در شهرستان اصلاندوز افزود: پایش مستمر وضعیت بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان مهاجر در تالاب ها، آبگیرها و سایر زیستگاههای آبی استان اردبیل با همکاری اداره کل دامپزشکی در حال اجرا است و وضعیت زیستی پرندگان مهاجر وحشی به طور مرتب به اداره کل دامپزشکی استان جهت بررسی و اظهارنظر فنی و کارشناسی گزارش میشود.
سعید شهند گفت: تالابهای استان همه ساله میزبان هزاران پرنده مهاجر در بیش از ۷۲ گونه است که جهت زمستان گذرانی از عرضهای شمالی کره زمین وارد استان اردبیل میشوند.
او همچنین به به مشاهده صرفا ۲ قطعه لاشه پرنده وحشی از گونه قوی فریادکش و یک قطعه لاشه از گونه کاکایی در بین جمعیت پرندگان وحشی در تالاب میل مغان اشاره کرد و افزود: لاشههای مربوطه جهت بررسی فنی و کارشناسی به اداره کل دامپزشکی استان ارسال و برابر اطلاعیه رسمی اداره کل دامپزشکی استان وجود بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در منطقه میل مغان مثبت اعلام شده است.
تلاش میشود با ثبت در کنوانسیون بین المللی رامسر، تالاب سد میل مغان به سایت گردشگری بین المللی تبدیل شود.
دستیابی ایران به دانش فنی بذر واکسن آنفلوانزای فوق حاد پرندگان
با توجه به وجود خطر شیوع بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در فصل سرما به عنوان بیماری قابل انتقال به انسان در شرایط کرونایی، پژوهشگران کشورمان به تازگی نخستین بذر بومی واکسن آنفلوانزای فوق حاد پرندگان را با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سازمان دامپزشکی کشور تولید و رونمایی کردند تا گامی برای خودکفایی کشورمان باشد.
به گفته مصطفی قانعی دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری، ایران اگر چه قدمت صد ساله در زمینه واکسن سازی دارد اما به موازات سایر کشورهای واکسن ساز پیش نرفته است با این حال اکنون به مرحلهای رسیده که محققان کشور توانسته اند بذر واکسن آنفلوانزای فوق حاد پرندگان را تولید کنند و دانش فنی آن را به دست آورند.
برای تهیه واکسن به طور معمول از بیماری که اسم آن سویه است، یک بذر گرفته می شود که نقطه اول تولید واکسن است، بذر موجود در فرآیند تولید تبدیل به واکسن می شود. تاکنون همه بذرها از خارج کشور وارد می شد و این امر برای کشور نوعی وابستگی ایجاد می کرد و بخشی نیز خروج ارز را به همراه داشت، اما با رونمایی از نخستین بذر بومی واکسن آنفلوآنزای پرندگان این وابستگی به نوعی کاهش خواهد داد.
بذر این واکسن تاکنون غیر اختصاصی و وارداتی بود که توسط محققان مرکز ملی تشخیص سازمان دامپزشکی به صورت بومی به تولید رسید.علاوه بر آن این محققان به منظور ردیابی ویروس آنفلوانزای فوق حاد پرندگان موفق به تولید آنتی ژن H۵ شدند. این محصول تاکنون وارداتی بوده است.
اهمیت دستیابی به تکنولوژی ساختن این واکسن در کنار خودکفایی کشورمان، در صیانت از صنعت طیور به عنوان یکی از تامین کنندگان امنیت غذایی ایران حایز اهمیت است.
کاهش زمان تشخیص بیماری به ۷۲ ساعت
یکی از دلایل موفقیت در شناسایی گله های پرندگان مبتلا به ویروس آنفلوانزای فوق حاد پرندگان را می توان در بومی سازی کیت های مورد نیاز تشخیص بیماری های دام و طیور جست و جو کرد که به گفته معاون تشخیص و درمان سازمان دامپزشکی کشور در حال حاضر ۷۰ درصد این کیت ها با مشارکت شرکتهای دانشبنیان در ایران تولید میشود.
به گفته خالد خداوردی، اکنون در ۱۷ استان کشور امکان تشخیص آنفلوانزا فوق حاد پرندگان امکان پذیر شده است به طوری که اگر در گذشته تشخیص و معدوم سازی پرندگان بیمار ناشی از این بیماری ۱۰ تا ۱۲ روز زمان نیاز داشت، اکنون با قابلیتهای ایجاد شده این زمان بین ۱۵ تا ۷۲ ساعت کاهش یافته است.
آنفلوانزای فوق حاد پرندگان:
آنفلوانزای فوق حاد پرندگان یک بیماری ویروسی پرندگان میباشد. ویروسهای آنفلوانزا دارای ۳ نوع تیپ C,B,A میباشند. در طیور فقط تیپ A میتواند ایجاد بیماری نماید. این تیپ علاوه بر طیور، سایر حیوانات از جمله خوک، اسب و همچنین انسان را درگیر مینماید.
مخازن بیماری:پرندگان وحشی و آبزی میتوانند بدون اینکه خود مبتلا به بیماری شوند، ویروسهای آنفلوانزای طیور را با خود جابجا کنند. خوک به عنوان میزبان واسط ویروسهای آنفلوانزای طیور و پستانداران میباشد.
میزبانها (پرندگان حساس به بیماری):مرغ و خروس، بوقلمون، مرغ شاخدار، پرندگان زینتی، پرندگان وحشی و شتر مرغ از پرندگان حساس به بیماری میباشند.
علائم بیماری در طیور:۱. شروع ناگهانی تلفات با روند افزایش در گله؛
۲. انتشار ناگهانی بیماری در گله؛
۳. بیحالی شدید، پژمردگی و دور هم جمع شدن گله؛
۴. کاهش شدید مصرف دان؛
۵. افت ناگهانی و شدید تولید تخم مرغ روزانه؛
۶. علائم تنفسی حاد؛
۷. سیاه شدن و خونریزی تاج، ریش و ساق پا.
نحوه انتقال بیماری:۱. تماس با پرندگان وحشی و پرندگان آبزی آلوده؛
۲. تماس با طیور آلوده؛
۳. از طریق کفش، لباس، خودرو، آب، دان و مدفوع و بستر آلوده؛
۴. سگ و گربه به عنوان ناقلینن مکانیکی؛
۵. تهیه دان از منابع غیر مطمئن بخصوص کانونهای آلوده؛
۶. پراکنده شدن کود مرغداری به محیط اطراف؛
۷. عدم پاکسازی و ضد عفونی کامل محل نگهداری مرغ و لوازم و تجهیزات قبل از پرورش جوجه.
راههای پیشگیری از بیماری:۱. جلوگیری از ورود پرندگان وحشی به محل نگهداری مرغ از طریق نصب توری و ترمیم خرابیهای آن؛
۲. رعایت اصول بهداشتی و امنیت زیستی در مرغداریهای صنعتی؛
۳. ضد عفونی کامل محل پرورش مرغ و تجهیزات آن قبل از جوجه ریزی؛
۴. ممانعت از ورود حیوانات دیگر به عنوان ناقلین مکانیکی به محل پرورش مرغ؛
۵. اعلام هر نوع کاهش شدید مصرف دان، کاهش شدید تولید یا افزایش تلفات به نزدیکترین پست دامپزشکی.
توصیههای مهم بهداشتی:۱. خودداری از شکار و نگهداری پرندگان مهاجر و بومی آبزی؛
۲. اهالی روستاها از رها نمودن مرغهای بومی و دیگر ماکیان بصورت چرای آزاد خودداری و آنها را در مکانهای سر پوشیده نگهداری نمایند، چون امکان انتقال بیماری به طیور بومی از طریق تماس با پرندگان وحشی وجود دارد؛
۳. صاحبان طیور بومی در صورت مشاهده تلفات در طیور، مراتب را سریعا به نزدیکترین پست دامپزشکی اعلام نمایند؛
۴. عدم تهیه گوشت مرغ از مراکز غیر مجاز و عرضه کنندگان و کشتار کنندگان دوره گرد؛
۵. گوشت مرغ مصرفی خود را بصورت بسته بندی شده تازه یا منجمد و از مراکز مجاز تهیه نمائید.
مهار بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در نقطه صفر مرزی ۲۸ آذر
مدیر کل دامپزشکی استان اردبیل از مهار بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در نقطه صفر مرزی استان اردبیل خبر داد.
مدیر کل دامپزشکی استان اردبیل در سفر به شهرستان اصلاندوز و با حضور در سد میل مغان این شهرستان به عنوان یکی از کانونهای مثبت بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در کشور گفت: پس از شناسایی مورد مثبت بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در قوهای وحشی این تالاب با رصد و پایش شبانه روزی و اقدامات تخصصی توانستیم این بیماری را در نقطه صفر مرزی استان محدود و مهار کرده و از گسترش آن در طیور بومی و روستایی منطقه و از همه مهمتر صنعت طیور،این استان را از بیماری مصون داریم.
بهلول تکلوی ضمن تشکر از فرماندار این شهرستان که با اقدام به موقع و واکنش سریع دامپزشکی شخصا وارد عرصه میدان شده و با جدیت و با حساسیت زیاد نسبت به قرنطینه این تالاب اقدام و از ورود و خروج افراد به این تالاب به عنوان ناقلان مکانیکی بیماری جلوگیری کرد افزود: خوشبختانه با تعامل، همکاری و هم افزایی خوبی که بین دستگاههای ذیربط بوجود آمد تا بحال توانستیم منطقه و استان را از خطر شیوع و گسترش این بیماری حفظ کنیم، ولی نباید فراموش کرد که ویروس در منطقه در حال چرخش و ایجاد فرصت بیماریزایی است.
مدیر کل دامپزشکی استان اردبیل با تاکید بر اینکه با اقدامات بهداشتی و قرنطینهای انجام شده منطقه تحت کنترل و رصد و پایش مستمر قرار دارد افزود: خوشبختانه هشدارهای بهداشتی و تخصصی دامپزشکی کاملا کارساز بود و باعث شد این بیماری در همان نقطه صفر مرزی مهار و کنترل شود.
تکلوی با تاکید به اهمیت و حساسیت این بیماری در صنعت طیور و پیامدهای احتمالی شیوع آن در جمعیت طیور صنعتی و بومی گفت: از ۵۶ نمونه سوآپ اخذ شده در پرندگان وحشی و مهاجر در تالابهای استان نتیجه آزمایش ۶ مورد در قوهای وحشی و مهاجر مثبت و ۵۰ مورد آن در گونههای مختلف این پرندگان منفی گزارش شده است.
او همچنین از نمونه برداری ۴۹ هزار مورد نمونه از طیور صنعتی مادر و تخمگذار از ابتدای امسال خبر داد و افزود: ۱۵ هزار مورد از این نمونه برداریها مربوط به نمونه برداری خون جهت پایش ادواری و سرویلانس فعال بیماری آنفلوانزای فوق حاد در طیور صنعتی است.
مدیر کل دامپزشکی استان اردبیل بیان کرد: خوشبختانه در حال حاضر با رصد و پایش شبانه روزی بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان مشکلی از نظر این بیماری در جمعیت طیور صنعتی و بومی استان وجود ندارد و مردم با اطمینان کامل مرغ مصرفی مورد نیاز خود را به صورت بسته بندی کاملا بهداشتی و تحت نظارت این اداره کل تهیه و مصرف کنند.
تالاب سد میل مغان با ۱۵۰ هکتار وسعت بزرگترین تالاب شمال استان است که همه ساله میزبان ۳۰ هزار قطعه از ۷۲ گونه پرندگان مهاجر میباشد.
حرف آخر...
با توجه به فصل مهاجرت پرندگان مهاجر به استان ها برای مقابله با شیوع احتمالی بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان نیاز است تولیدکنندگان طیور صنعتی و سنتی نکاتی را در دستور کار قرار دهند.
کنترل تردد رفت و آمد به مرغداریها، رعایت اقدامات بهداشتی، انجام ضدعفونی محوطه و اطراف مرغداری، ضد عفونی مواد، لوازم و تجهیزات و جلوگیری از ورود پرندگان آزاد پرواز و بومی به داخل واحدهای مرغداری از جمله مواردی است که باید صاحبان این صنایع مورد توجه قرار دهند.
شهروندان هم باید از خرید مرغ و طیور از دست فروشان و بازارهای غیررسمی همچنین استفاده از گوشت انواع پرندگان خودداری و در صورت مشاهده مراتب را به اداره کل دامپزشکی اطلاع رسانی کنند.
سهلانگاری در رعایت اصول امنیت زیستی و قرنطینهای توسط مدیریت واحـدهای پرورش طیور میتواند منـجر به فاجعهای جبران ناپذیر شود؛ با رعایت پروتکلهای بهداشتی دامپزشکی، توجه فعالان صنعت طیور به مسایل بهداشتی، جلوگیری از هرگونه جابه جایی طیور، تخممرغ و نهادههای مرتبط بدون مجوز دامپزشکی میتوان از شیوع این بیماری پیشگیری کرد.