چند و چون بیمه بیکاری برای کارگران فصلی

به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سيما، کارگران فصلی چه بیمه‌هایی دارند؟ آثار ناشی از بیکاری تمام ابعاد زندگی افراد و خانواده‌ها را دربرمی گیرد. این آثار فقط محدود به مسائل و مشکلات مالی نیست، بلکه تاثیرات منفی فراوانی از نظر روانی و معنوی بر فرد بیکار و افراد تحت تکفل وی می‌گذارد. این وضعیت در مورد کسانی که کار می‌کنند، ولی به یکباره شغل خود را از دست می‌دهند و با قطع ممر معاش و درآمد مواجه می‌شوند، به مراتب بیشتر است. برقراری مقرری بیمه بیکاری برای بیمه شده بیکار یکی از راه‌های کاهش و تخفیف اثرات منفی ناشی از بیکاری است. ولی بیمه بیکاریی اقدام و راهکاری موقت است و نباید به صورت قاعده و تعهدی بلندمدت مورد استفاده قرار بگیرد. درواقع باید پس از بیکاری فرد تمهیدات لازم برای اشتغال مجدد او اندیشیده شود.

کارگران فصلی
از این روست که در میان تعهدات سازمان تامین اجتماعی، بیمه بیکاری جزو خدمات و تعهدات کوتاه مدت به شمار می‌رود. فارغ از این مقدمه سوالات زیادی در مورد بیمه بیکاری و مشمولان آن مطرح می‌شود که در این گفتار، قصد داریم ضمن بیان تابعان آن، روند دادخواهی آن را توضیح دهیم. کلیه مشمولان قانون تامین اجتماعی، که تابع قانون کار هستند، مشمول قانون بیمه بیکاری می‌شوند؛ بنابراین کسانی که طبق قانون کار تحت پوشش بیمه اجباری هستند قانون بیمه بیکاری نیز بر آن‌ها حاکم است. ازز طرف دیگر خروج برخی از مشاغل و گروه‌ها از پوشش بیمه بیکاری یا به دلیل تصریح قانونی است، مثل اتباع خارجی که به روشنی در قانون بیمه بیکاری از شمول خارج شده اند، و یا به دلیل ماهیت و فلسفه وجودی نوع بیمه مربوطه است. در این نوع ازز فعالیت‌ها به دلیل نداشتن کارفرما یا صاحبکار اصوال موضوع بیکاری و اخراج منتفی است. مثل بیمه کارگران فصلی. با توجه به این توضیحات گروه‌های زیر از شمول قانون بیمه بیکاری خارج هستند:

صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری
بازنشستگان و ازکارافتادگان کلی
اتباع خارجی
مشمولین بیمه اجباری کارگران فصلی
مشمولین بیمه اجباری رانندگان برون و درونشهری
مستخدمین پیمانی دستگاه‌های دولتی
مشمولین بیمه قالیبافان به صورت انفرادی و بدون کارفرما
بیمه خادمین مساجد
بیمه کارگران باربر
افراد شاغل در موسسات و شرکت‌های دولتی که از لحاظ استخدامی تابع مقررات خاص هستند
شاغلین کارگاه‌های خانوادگی که به استناد ماده ۱۸۸ قانون کار اعضای شاغل در آن منحصر به صاحب کار و خویشاوندان نسبی درجه یک وی باشند (شامل همسر، فرزندان و پدر و مادر)

 

 

حال که مشخص شد چه کسانی مشمول بیمه بیکاری هستند و چه کسانی نیستند لازم است مراحل دادخواهی در موضوع بیمه بیکاری نیز مورد بررسی قرار بگیرد. بیمه شده بیکار ابتدا باید به اداره کار منطقه (محدوده کارگاه) مراجعه و طرح دعوا کند. در این مرحله مسئله بیکاری وی در مراجع حل اختلاف وزارت کار مورد بررسی قرار میگیرد و در صورتی که اخراج وی احراز شود به اداره کاریابی جهت تشکیل پرونده معرفی می‌شود. اداره کاریابی طی نامه‌ای اخراج بیمه شده را به شعبه سازمان تامین اجتماعی محلل اعلام می‌کند و وی را نیز به نهضت سوادآموزی و فنی وحرفه‌ای معرفی می‌کند. سپس واحد امور فنی بیمه شدگان شعب سازمان تامین اجتماعی در صورت دارا بودن سایر شرایط (سابقه لازم و…) مقرری وی را برقرار خواهد کرد. براساس این توضیح، اداره کارر و هیئت‌های حل اختلاف وزارت کار فقط در مورد اخراج یا بیکاری ارادی فرد بیکار اظهارنظر می‌کنند و موضوع سابقه لازم نیز توسط شعب سازمان تامین اجتماعی مشخص میشود. اگر بیمه شده‌ای نسبت به رای هیئت‌های حل اختلاف و یا عدم اجرای آن توسط سازمان تامین اجتماعی و فرایند دادرسی در هیئت‌های مذکور شکایت داشته باشد، می‌تواند به دیوان عدالت اداری مراجعه کند.

قرارداد‌های کار و بیمه بیکاری در آن‌ها موضوع بیمه بیکاری در قرارداد کار را به چند دسته به شرح زیر میتوان دسته بندی کرد:

قرارداد غیرموقت یا دائم: در این نوع قرارداد چنانچه کارگر اخراج شود و بیکاری غیرارادی توسط هیئت‌های حل اختلاف وزارت کار محرز شود و حداقل سابقه لازم) ۶ ماه (پرداخت حق بیمه نیز وجود داشته باشد، مقرری وی برقرار می‌شود؛ بنابراین در این نوع قرارداد بیکاری باید با اخراج کارگر یا عدم نیاز به تشخیص اداره کار، و تعطیلی یا توقف کار کارگاه به دلیل حوادث غیرمترقبه، همراه باشد؛ بنابراین به کسی که کار را بدون اطلاع قبلی ترک می‌کند یا استعفا میدهد یا به صورت ارادی بازخرید میی شود یا با توافق با کارفرما بیکار می‌شود، مقرری بیمه بیکاری تعلق نمی‌گیرد.

قرارداد موقت یا مدت معین: در این نوع قرارداد اگر بیکاری غیرارادی بیمه شده در حین قرارداد اتفاق بیفتد، بیمه شده مشمول بیمه بیکاری خواهد بود. ولی اگر پس از پایان قرارداد بیکار شود، با توجه به اینکه بیکاری ارادی تلقی می‌شود، مشمول دریافت مقرری نخواهد بود. مگر اینکه براساس تفاهم نامه سازمان و وزارت کار (تاریخ صدور اسفندماه سال ۱۳۸۴) مشاغل بیمه شدگان مذکور ماهیت دائمی داشته باشد و یا حداقل یک سال در آن محل (آخرین کارگاه) اشتغال داشته باشند که درر این صورت نیز می‌توانند از مقرری بیمه بیکاری بهره‌مند شوند.
مشاغل فصلی: کارگران فصلی در صورتی که در اثنای فصل کار اخراج شوند و بیکاری آنان غیرارادی تشخیص داده شود، می‌توانند از مزایای بیمه بیکاری استفاده کنند.