میکروب‌های صد میلیون سال پیش به زندگی بازگشتند

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، دانشمندان در تحقیقی که امید‌ها را به کشف حیات در مریخ افزایش داد، توانستند میکروب‌های باستانی را بعد خفته بودن در بستر دریا برای بیش از صد میلیون سال از خواب بیدار کنند که به رشد خود ادامه داده و بازتولید کنند.  

این موجودات از قدیمی‌ترین رسوبات دریایی که تاکنون کشف و مطالعه شده آمده‌اند که ۱۰ سال پیش در یک سفر تحقیقاتی به چرخاب جنوبی اقیانوس آرام از ۷۵ متری زیر بستر دریا، حدود ۶ هزار متری سطح اقیانوس، جمع‌آوری شدند.

آن‌ها از زمان حضور دایناسور‌ها روی کره زمین تاکنون در فضایی که شرایط بسیار سخت بوده و مواد غذایی موجودات دریایی به شدت محدود، به حالت ذخیره انرژی فرو رفته و در همان حالت باقی ماندند.

استیون دهانت، نویسنده این تحقیق از دانشکده تحصیلات تکمیلی اقیانوس‌نگاری دانشگاه رودآیلند گفت: «ما می‌دانستیم در رسوبات عمیق نزدیک قاره‌ها که مواد آلی بسیاری دفن شده است، در مقطعی حیات وجود داشته است. اما چیزی که ما کشف کردیم این است که حیات از بستر دریا به لایه‌های عمیق اقیانوس نفوذ کرده و با پیمودن تمام مسیر بر بستر سنگی زیر اعماق آن نشسته است.»

کشف چنین حیاتی باستانی در سنگ‌های سخت عمیق زیر بستر دریا دستاوردی شگفت است که باعث افزایش امید برای کشف حیات در مریخ می‌شود، چرا که محیط اعماق زمین نیز چیزی شبیه شرایط حاکم بر سطح این سیاره است.

تحقیق جدید همچنین اظهار داشت اگر سیاره سرخ روزی میزبان حیات بوده است، بخشی از آن می‌تواند امروز به حالت خفته وجود داشته و قابل احیا باشد به جای این که تمام آن حیات به فسیل تبدیل شده باشد. دکتر دهانت افزود: «اگر این موجودات می‌توانند صد سال زنده بمانند شاید بتوانند یک یا سه میلیارد سال دیگر هم به زندگی به این شکل ادامه دهند.»

چرخاب جنوبی اقیانوس آرام در سطح خود میزان خیلی کمی از مواد آلی دارد که معمولا رسوب کرده و لایه‌های رسوبات مختلف را تشکیل می‌دهند که به برف دریایی معروف است و باعث تغذیه میکروب‌های زیر بستر دریا می‌شود.

این تراکم اندک مواد آلی بدان معنی است که رسوبات بستر دریا در این منطقه با نرخ بسیار آهسته یک کوه یخی، یعنی با نرخی حدود یک تا دو متر در هر یک میلیون سال تشکیل می‌شوند که شرایط را برای حیات بسیار سخت می‌کند.

یوکی مورانو، نویسنده ارشد تحقیق از آژانس علوم و فناوری دریا‌های زمین در ژاپن، گفت: «سؤال اصلی ما این بود که آیا حیات می‌تواند در چنین محیطی با مواد غذایی به شدت محدود وجود داشته باشد یا آن که این منطقه هیچ اثری از حیات ندارد و می‌خواستیم این را بفهمیم که میکروب‌ها در محیطی که تقریبا هیچ غذایی برایشان وجود ندارد تا چقدر می‌توانند به زندگی ادامه دهند.»

گرچه محققان آمریکایی و ژاپنی انتظار داشتند با فسیل میکروب‌ها روبه‌رو شوند، اما به این نتیجه رسیدند که می‌توانند آن‌ها را در آزمایشگاه احیا کنند و نتیجه تحقیقات خود را در هفته جاری در ژورنال علمی نیچر کامیونیکیشنز (Nature Communications) منتشر کردند.

آن‌ها با استخراج میکروب‌ها از رسوبات توانستند آنان را در آزمایشگاه رشد دهند و مشاهده کردند که تقریبا تمام این ریزجانوران به سرعت به شرایط احیا آزمایشگاهی واکنش نشان دادند.

دکتر مورانو گفت: «اول خود من در این باره تردید داشتم، ولی دریافتیم تا ۹۹.۱ درصد میکروب‌های مقیم رسوبات از ۱۰۱.۵ میلیون سال پیش هنوز زنده و آماده غذا خوردن هستند.»

تحلیل ژنتیکی میکروب‌ها نشان داد اکثر آن‌ها باکتری‌های هوازی‌اند که برای زنده ماندن به اکسیژن نیاز دارند. اکسیژن در تمام نمونه‌های بررسی‌شده وجود داشت.

دکتر مورانو معتقد است زندگی برای میکروب‌ها در زیر بستر دریا در مقایسه با زندگی در بالای آن «بسیار آهسته» است و در نتیجه سرعت تکامل این میکروب‌ها هم آهسته‌تر خواهد بود. او افزود: «ما می‌خواهیم نحوه و چگونگی تکامل این میکروب‌های باستانی را مورد مطالعه قرار دهیم.»

پروفسور دهانت اضافه کرد: «در قدیمی‌ترین رسوباتی که ما از بستر دریا استخراج کردیم که کمترین میزان غذا را در خود داشت هنوز موجوداتی زنده وجود داشتند و آن‌ها می‌توانند بیدار شده، رشد کرده و به تولید مثل ادامه دهند.»