گزارش مکتوب:
دریا در آتش
صبح یک روز شنبه پس از حضور در اسکله و درحالی که عزم سفر دریایی کرده بود، ناگهان با صحنه دردناکی روبرو میشود.
صحنهای که در آن تمام دارایی خود را در آتشی میدید که شعله هایش بدون ذرهای مروت، دسترنج زندگی اش را پس از ساعتی به تکه چوبی بی ارزش تبدیل کرد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خلیج فارس، این حکایت علی رنجبر، ناخدا و مالک لنج ماهیگیری در بندر کنگ است که دارایی خود را از دست داده است و نه تنها او بلکه ۱۲ ملوان دیگر نیز بیکار شدند.
البته این تنها یک مورد از دهها فقره آتش سوزی شناورهای ماهیگیری استان است که ظاهرا هر ساله قرعه را به نام شماری از ناخداهای هرمزگان میاندازد.
در این حادثه، آتش سوزی در یک لنج به سرعت به دو لنج کناری نیز سرایت کرد و اقدامات اطفای آتش نیز نتوانست آتش سرکش را مهار کند.
قرعهای که اردیبهشت امسال در بندرکنگ به نام ناخدا رنجبر افتاد و هر از گاهی این شعلهها به جان لنجها میافتد.
رئیس گروه مرکزی مدیریت بنادر صیادی شیلات هرمزگان میگوید: از ابتدای امسال تاکنون بنادر صیادی بندرعباس، مُقام بندرلنگه، خورآذینی سیریک و بندرجاسک آتش سوزی رخ داده و ۳۷۰ میلیارد ریال به صیادان خسارت وارد شده است.
علت این آتش سوزیها به رغم اینکه از سوی مسئولان شیلات خطای انسانیِ خدمه شناورها ذکر شده است، اما نبود امکانات اطفاء، شعلههای آنها را بیشتر کرده است.
امکانات محدود
لنج داران میگویند امکانات اطفای آتش در اسکلهها کافی نیست. به گفته آنها نبود شناورهای آتش خوار در اسکلهها عامل مهمی است که در مواقع بروز آتش سوزی خسارتها را دو چندان میکند.
ناخدا رنجبر معتقد است در صورت وجود آتش خوار در زمان آتش سوزی در لنجش، اکنون میتوانست با اندکی تعمیرات سوار بر لنج خود به صید ماهی بپردازد.
مهار آتش سوزی توسط آتش خوار
محمدنور مبارکی دیگر ناخدایی است که با صدای نگران و لرزان میگوید روی آب سوختن درد بزرگی است.
نبود شناورهای آتش نشان باعث شده تا از ماشینها آتش نشانی برای خاموش کردن استفاده کنند که آنهم به علت کوتاهی شیلنگ و فاصله با اسکله، زیاد کاری از پیش نمیبرد.
ناخدا مبارکی میگوید: به علت قرارگیری لنجها در آب، پس از وقوع آتش سوزی و فاصله گرفتن لنج از اسکله، مجبور شدیم لنج را به سمت اسکله بکشیم تا ماشین آتش نشانی بتواند آتش را مهار کند که این موضوع باعث افزایش زمان مهار آتش و خسارت زیاد به لنج شد.
مهار آتش سوزی در هرمزگان توسط ماشین های آتش نشانی
بر اساس گفته دیگر لنج داران، کمبود امکانات مهار آتش بویژه آتش خوار مشکل مشترکی است که کمبود آن در اسکلههای صیادی هرمزگان نمایان است.
کمبودی که رئیس اتحادیه صیادان هرمزگان هم تایید میکند و میگوید: به رغم وجود ماشینهای آتش نشانی در همه ۱۵ بندر ماهیگیری فعال استان، ولی این امکانات کافی نیست و باید این بنادر به شناورهای آتش خوار مجهز شوند.
اسحاق تندرو، هزینه نزدیک به ۵ میلیارد تومانی خرید این شناورها را از مشکلات پیش روی تجهیز بنادر ماهیگیری میداند.
فرید جهانشاهلو، رئیس گروه مرکزی مدیریت بنادر صیادی شیلات استان هرمزگان نیز نبود شناورهای آتش خوار را از مشکلات پیش روی مهار آتش سوزیها میداند، اما معتقد است برای مهار آتش، آتش خوارهای سازمان بنادر و دریانوردی به کمک شیلات میآیند.
البته موضوعی که به نظر میرسد تا رسیدن آتش خوارهای سازمان بنادر و دریانوردی، دیگر شناوری برای خاموش کردن باقی نمانده باشد.
مسئول تعاونی صیادان بندر کنگ نیز میگوید در اسکله بندرکنگ به دو آتش خوار نیاز داریم که به علت هزینه بالای آن قادر به تامین نیستیم.
علاوه بر نبود تجهیزات مهار آتش کافی، هیچکدام از بنادر صیادی به سامانه هشدار آتش سوزی نیز مجهز نیستند و این خود مشکلی دیگر بر دیگر مشکلات بنادر ماهیگیری اضافه میکند.
بنادری که بیش از ۳۵ هزار صیاد در آنها کسب روزی میکنند.
به گفته غلام پژمان، تنها در اسکله ماهی گیری بندرکنگ بیش از هزار و ۳۰۰ شناور به کار ماهیگیری مشغولند.
به آمار شناورهای ماهیگیری در کل استان نیز که نگاهی بیندازیم به اهمیت بیشتر وجود امکانات مهار آتش پی میبریم.
به گفته فرید جهانشاهلو، رئیس گروه مرکزی مدیریت بنادر صیادی شیلات هرمزگان، نزدیک به ۴ هزار و ۵۰۰ شناور صیادی در استان مشغول فعالیتند که از این شمار هزار و ۲۳۲ فروند آنها لنج و سه هزار و ۲۳۷ فروند قایق است.
البته این فقط شناورهای صیادی مجازند و شمار شناورهای غیرمجاز بر اساس گفتههای جهانشاهلو به ۶ هزار ۸۰۰ فروند میرسد.
آیا سرمایههای سوخته برمی گردد؟
بی شک بیمه و پرداخت غرامت به لنج داران آسیب دیده میتواند مرهمی بر زخم باشد.
ناخدا رنجبر میگوید لنجش نزدیک به ۳ میلیارد تومان ارزش داشته و اکنون علاوه بر از بین رفتن آن، در امرار معاش خود ناتوان مانده است. وی به ۳۰۰ میلیون تومان بدهی اشاره میکند که هنوز بخاطر خرید تور ماهیگیری بدهکار است. توری که همراه با لنج طعمه آتش شد و جز خاکستری از آن چیزی نصیب این ناخدا نشد.
وی میگوید لنجش بیمه نبوده و با هزینه بالای بیمه قادر به بیمه کردن لنج خود نبوده است.
به گفته این ناخدا، شرکتهای بیمه برای بیمه کردن لنجش ۲۰ میلیون تومان از وی طلب کرده اند.
وی درخواستی از مسئولان استان داشت و گفت: "دست کم برای جبران بخشی از هزینههای خود و وضعیت نامساعد مالی فعلی از مسئولان درخواست دارم با پرداخت وام کم بهره از لنج داران آسیب دیده حمایت کنند. "
ناخدا مبارکی هم معتقد است بیمه کردن لنجها با هزینه بسیار بالا امکان پذیر است و در شرایط اقتصادی فعلی کسی قادر به پرداخت این مبلغ نیست و بیشتر ماهی گیران ناچارند مخاطرات را به جان بخرند و بدون بیمه به صیادی بپردازند.
البته موضوعی که بارها به قیمت از بین رفتن سرمایههای صیادان تمام شده چراکه حادثه خبر نمیکند و ممکن است هر لحظه سراغی از هر لنج و شناوری بگیرد.
مسئول تعاونی صیادان بندر کنگ معتقد است با هزینه بالای بیمه، بسیاری از صیادان قادر به بیمه شناورهای خود نیستند. به گفته غلام پژمان، علی رغم بیمه بودن بندر صیادی کنگ، این بیمه خسارتهای وارد شده به شناورها را پوشش نمیدهد و صیادان باید شناورهای خود را بیمه بدنه کنند.
رئیس اتحادیه صیادان هرمزگان نیز میگوید: بر اساس قانون همه صیادان موظف به بیمه شناورهای خود هستند، ولی به دلایلی یا این کار را انجام نمیدهند و یا برای گرفتن مجوز ماهیگیری از شیلات، با شرکتهای بیمه قرارداد صوری منعقد میکنند.
اسحاق تندرو معتقد است اطلاعات صیادان نیز درباره بیمه بسیار پایین است و باید با برگزاری کلاسهای آموزشی و فرهنگ سازی، موجب ارتقاء اطلاعات صیادان در این باره شد.
رئیس گروه مرکزی مدیریت بنادر صیادی شیلات هرمزگان هم بیمه شناورها را از شروط مهم برای گرفتن مجوز صیادی میداند و میگوید: بر اساس قانون تنها شناورهای بیمه شده مجاز به صیادی هستند.
جهانشاهلو میگوید: بسیاری از شناورهای صیادی بیمه هستند، ولی بسیاری از این بیمهها صوری و برای گرفتن مجوز صیادی است.
سخن آخر
یکی از نکتههای مهم در خصوص مهار آتش در بنادر صیادی، کمبود امکانات مهار آتش و نبود آتش خوار است.
بی شک تجهیز بنادر به تجهیزات پیشرفته از وارد کردن خسارت شدید به شناورها و اسکلهها جلوگیری میکند. تجهیزات ابتدایی مهار آتش همچون کپسولهای آتش نشانی موجود در شناورها هم صرفا در مراحل ابتدایی آتش سوزی قابل استفاده است و با توجه به فایبرگلاس بودن شناورها، آتش به سرعت گسترش مییابد و نیازمند استفاده از تجهیزات پیشرفتهتر مثل آتش خوار است.
شایسته است مسئولان شیلات هرمزگان با جدیت پی گیر تجهیز اسکلههای صیادی باشند.
دیگر نکته مهم جبران خسارت شناورهای آسیب دیده است. به نظر میرسد تاکید بیش از حد بر بیمه شناورها به عنوان یکی از عوامل مهم برای گرفتن مجوز صیادی بدون توجه به مشکلات صیادان امری یک جانبه است.
موضوعی که شرایط فعلی حاکم بر بنادر صیادی گویای این واقعیت است. به طوریکه که همانگونه که گفته شد خود مسئولان شیلات هرمزگان نیز تایید میکنند که بسیاری از صیادان برای گرفتن مجوز ماهیگیری اقدام به انعقاد قراردادهای صوری با شرکتهای بیمه میکنند.
حال هم مسئول اتحادیه صیادان و هم صیادان علت این موضوع را هزینه بالای بیمهها و ناتوانی صیادان در پرداخت آن میدانند. موضوعی که از مسئولان شیلات انتظار میرود دست کم با هماهنگی با بانکها و استفاده از تسهیلات کم بهره به کمک صیادان برای بیمه شناورهای خود بیایند.
همچنین صیادانی که شناورهایشان در آتش سوزیها خسارت دیده اند اکنون علاوه بر از دست دادن سرمایه خود، دچار مشکلات زیادی در تامین هزینههای زندگی خود هستند.
حال اگرچه برخی از این شناورها بیمه نبوده و شیلات نیز در قبال پرداخت هزینه مادی مسئولیتی ندارد، ولی از مسئولیت اجتماعی در قبال آنها نمیشود چشم پوشی کرد و انتظار میرود برای بازگرداندن این صیادان به عرصه کاری خود، با رایزنی با بانکها و درخواست از مسئولان کشوری، دست کم وامهای کم بهره در اختیار آنها قرار بگیرد.
نویسنده: میثم نجاتی
دریا در آتش دریا در آتش دریا در آتش دریا در آتش دریا در آتش دریا در آتش دریا در آتش دریا در آتش دریا در آتش دریا در آتش دریا در آتش دریا در آتش دریا در آتش دریا در آتش دریا در آتش