هجوم بی ملاحظه گردشگران و چیدن بیرویه گلهای بابونه، این گونه های زیبای گیاهی در جنگل فندقلو را در معرض نابودی قرار داده است.
به گزارش
خبرگزاری صدا و سیما، گلهای سفید رنگ بابونه همه ساله در اواسط خرداد ماه ، در پنج هزار هکتار از اراضی منطقه گردشگری فندقلوی شهرستان نمین می رویند و حال و هوای بهشتی به طبیعت زیبای جنگل فندقلو می بخشند.
اما چند سالی است که چیدن بیرویه گلهای بابونه توسط گردشگران، موجب کاهش تدریجی تکثیر این گونه گیاهی شده و بقای این گلهای سفید زیبا را در معرض نابودی قرار داده است.
بابونه ها را می توان به لباس عروسی فندقلو تشبیه کرد؛ لباسی که طبیعت خرداد ماهی جنگل برای رفتن به پیشوازی تابستان بر تن می کند تا هر بیننده و گردشگری را جذب زیبایی و آراستگی خود کند.
اما انگار کسب شهرت بیشتر برای دشت بابونه های فندقلو، نتیجه مطلوبی نداشته است. هجوم بی امان گردشگران در تعطیلات خرداد ماه و لگد مال کردن گلها و بدتر از آن کندن آنها از ریشه ، نفس حیات بابونه ها در فندقلو را به شماره انداخته است.
علی هاشمی از فعالان تشکل های مردم نهاد شهرستان نمین می گوید: خیلی از مسافران برای لذت گذرا ، گلهای جنگل را می چینند، بدتر اینکه به جای چیدن گل از ساقه، ریشه گلها را از خاک در می آورند و بدون آگاهی از تبعات عمل خجالت آور و ضد فرهنگی خود، عکس های آن را در صفحات فضای مجازی به نمایش می گذارند.
جمال از مغازه داران اهل روستای آرپا تپه هم می گوید: برخی مسافران ، چیزهایی از خواص دارویی گلهای بابونه شنیده اند و تا به طبیعت می رسند به جای لذت بردن از زیبایی های آن، شروع به چیدن گلها می کنند و گاهی حتی آنها را از ریشه در می آورند. اما واقعیت این است که کمتر پیش می آید کسی از این بابونه ها به عنوان داروی تب بر استفاده کند. آنها در واقع وقت خود را به هدر می دهند. چون انواع داروهای موثر تب بر، در بازار به ارزانی یافت می شود و آنها با این کارشان فقط گلهای بابونه را نابود می کنند.
کم توجهی به تخریب بی اماندر حالی که گفته میشود جنگل فندقلو یکی از مراکز تنوع گونههای گیاهی ایران است، هیچ برنامه جامعی در مقابل حجم گسترده تخریبها به اجرا درنیامده است. هیچ اقدام بازدارنده موثری در مقابل تخریب جنگل و مراتع زیبای آن انجام نمی شود و حتی به ارائه آموزش های همگانی برای استفاده صحیح از جنگل هم توجه چندانی نمی شود. در نتیجه جنگل زیبای فندقلو به عنوان میراث بزرگ طبیعی و به ویژه گلهای بابونه آن ، سال به سال بیشتر در مقابل عامل مخربی بنام انسان عقب نشینی می کنند.
عضو هيئت علمي دانشگاه محقق اردبيلي میگوید: در كشورهاي پيشرفته هر فردي كه به محيط زيست و طبيعت جنگلي و مرتعي آسيب وارد كند، معادل يكصد دلار جريمه مي شود و اين در حالي است كه در طبيعت بي نظير فندقلو شاهد تخریب وسیع جنگل از یک سو و رها شدن انواع زباله هاي ديرتجزيه هستيم كه به شدت آن را آلوده میکند.
فرشاد كيوان می افزاید: در كمال شگفتي امروز شاهديم طبيعت بكر سرزمين ما به خاطر بي توجهي و غفلت عده اي در حال نابودي است و نه تنها نظم و نظام خود را از دست داده بلكه از لحاظ مديريت يكپارچه دچار مشكلات فراوان شده است كه بطور يقين بدون برنامه ريزي مناسب نمي توان كاري براي آن انجام داد.
در حالی که به اذعان کارشناسان اداره کل حفاظت محیط زیست استان ، بهرهبرداری بیش از حد از جنگل فندقلو سبب از بین رفتن حدود 40 درصد از پوشش گیاهی این جنگل شده است ، شهامت هدایت مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل مدعی است با استقرار یگانهای حفاظتی این اداره ، روند تخریب درختان جنگل فندقلو برای تولید ذغال کاهش یافته است.
با این حال وی نیز معتقد است مهار روند تخریب مراتعی که رویشگاه گلهای بابونه است ، علاوه بر افزایش نظارت های بیشتر، نیازمند برنامه ریزی بلند مدت برای آموزش گردشگران و فرهنگسازی در این زمینه است.
وی خاطرنشان می کند: خوشبختانه روند تخریب گلهای بابونه به اندازه ای نیست که بحث قرق کردن این منطقه در فصل رویش گلها مطرح شود اما نظارت بیشتر در کنار آموزش و حتی هشدار جدی به گردشگران می تواند موجب کاهش روند تخریب این گونه های گیاهی شود.
طرح هایی برای احیاءرئيس پژوهشكده گياهان دارويي جهاد دانشگاهي اردبیل هم از تلاش برای اجرای پروژه بلند مدت 10 ساله برای احياي جنگل فندقلو خبر می دهد و می گوید حفاظت از گلهای بابونه بخشی از این پروژه بزگ است.
شمسعلي رضازاده می افزاید: در اين طرح شناسايي و به دست آوردن ژنوتيپ هاي برتر گیاهانی که ارزش ویژه دارند در اولویت است تا در مرحله بعدی نوبت به توسعه جنگل هاي فندق با کاشت ارقام برتر برسد.
وی تصریح می کند: اگر چه در این طرح مطالعه گونه های مختلف فندق در اولویت قرار دارد اما بخشی از پروژه نیز به مطالعه برای احیاء و تکثیر گلهای بابونه اختصاص می یابد.
عضو شوراي هماهنگي شبكه محيط زيست ايران هم می گوید: فندقلو يك ذخيره گاه ژنتيكي بي نظير در ايران و حتي جهان است اما متاسفانه در سالهای گذشته تخریبهای متعددی به جان این جنگل افتاده که نمونه آن تخریب دشت گلهای بابونه است.
صادق پناهي می افزاید: با تلاش جمعي از دوستداران محيط زيست در پي يافتن راهي مناسب براي نجات اين رويشگاه از دست افراد سودجه یا بي توجه هستيم.
وي از همه افراد دلسوز كه دل در گرو طبيعت و آباداني و احياي اين رويشگاه طبيعي دارند خواست با ارائه راه حل ها و پيشنهادهايشان، تشکل های زیست محیطی را در اين زمينه ياري كنند.
پناهی تصریح می کند: تشکل های زیست محیطی استان اردبیل خواستار تدوین طرح جامع گردشگری جنگل فندقلو با اولویت حفظ گونه های گیاهی ارزشمند آن هستند.
در شرایطی که با رفتارهای غیرمنطقی گردشگران، نفس گلهای بابونه مثل کل جنگل فندقلو به شماره افتاده است، لازم است در کنار توجه به آموزش مستمر در خصوص استفاده صحیح از جنگل، طرح جامع گردشگری فندقلو با رعایت حال طبیعت جنگل به سرعت تدوین و به اجرا درآید. تنها با تدوین و نظارت صحیح بر اجرای این طرح جامع است که می توان به کاهش نگرانی های ایجاد شده درباره آینده جنگل فندقلو و گلهای بابونه آن امیدوار بود. در غیر این صورت در سال های نه چندان دور باید منتظر نابودی گونه های ارشمند گیاهی در فندقلو از جمله گلهای بابونه در این منطقه باشیم.
نویسنده: یاشار پورمجید