توقف قطار صنایع جوارِ ریلی در ایستگاه زیر صفر

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خراسان جنوبی، دهه فجر پارسال عملیات اجرایی طرحی با عنوان مرکز خرید لوکوموتیو و احداث کارخانه نگهداری و تعمیر لوکوموتیو و واگن‌های باری، در طبس که مدیریت راه آهن شرق کشور را دارد، آغاز شد، طرحی که قرار بود با اجرای آن برای 700نفر اشتغالزایی شود. جرقه ای از امید که در وحله اول در دل جمعیت بیکار شهرستان طبس زده شد.
قرار بود فاز اول این طرح که نام صنایع جوار ریلی به آن تعلق گرفته، دهه فجر امسال به بهره برداری برسد اما خبر از توقف اجرای آن با عنوان انصراف سرمایه گذار به دلیل نبود تسهیلات و تمایل نداشتن بانکها برای سرمایه گذاری در آن به گوش رسید.
برای یافتن مجری و سرمایه گذار طرح، با اداره صنعت و معدن طبس تماس گرفتم، فردی به نام مجتبایی و به عنوان رئیس هیات مدیره شرکت صنایع جوار ریلی راه آهن شرق به من معرفی شد.
بانکها به دلایل مختلف، تسهیلات پرداخت نکردند
مجتبایی با بیان اینکه این شرکت تا کنون حدود ۲میلیارد تومان برای آماده سازی زمین طرح هزینه کرده است گفت: با همکاری استاندار خراسان جنوبی و سایر مسئولان، زمین مورد نیاز این مرکز و کارخانه به مساحت 4هکتار، تأمین، تمام مجوز‌های راه اندازی آن اخذ و عملیات تسطیح و آماده سازی زمین انجام شده است.

وی هزینه راه اندازی این طرح بزرگ را در فاز اول حدود ۷۰میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: برای خرید لوکوموتیو‌ها ۴۰میلیارد تومان و احداث کارخانه نگهداری و تعمیر لوکوموتیو و واگن‌های باری به ۲۵میلیارد تومان نیاز است.
وی گفت: در این طرح برای خریداری 20لوکوموتیو مخصوص حمل بار در راه آهن شرق به مرکزیت طبس، برنامه ریزی شده که در مرحله اول ۲ لوکوموتیو از شرکت داخلی مپنا خریداری کردیم و آماده واگذاری است اما به علت دریافت نکردن تسهیلات بانکی، قادر به پرداخت هزینه خرید نیستیم.
رئیس هیأت مدیره شرکت این طرح افزود: درخواست دریافت تسهیلات را به دو بانک صنعت و معدن استان و بانک توسعه تعاون طبس ارائه دادیم که به دلیل رقم بالای تسهیلات درخواستی، این درخواست به شعبه مرکزی بانکها در تهران ارسال شد اما هیچ کدام از این دو بانک پاسخ مثبتی به این درخواست ندادند و دلایل خود را نداشتن ارز و نامربوط بودن موضوع تسهیلات درخواستی با ردیف های مشخص شده برای پرداخت تسهیلات عنوان کردند.
تعلق اعتبارات استانی به طرح صنایع جوار ریلی، منطقی نیست
برای مطلع شدن از دلیل بانک صنعت و معدن برای پرداخت نکردن تسهیلات این طرح، تماس گرفتم با آقای شهرکی رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان.
شهرکی گفت: تنها یک شهر خراسان جنوبی یعنی طبس از راه آهن بهره مند است و خرید لوکوموتیو برای استانهایی همچون یزد که بیشتر شهرهای آن به راه آهن متصل است، منطقی تر به نظر می رسد.
وی افزود: اگر تمام شهرهای استان خراسان جنوبی، به راه آهن متصل بود، پرداخت تسهیلات برای خرید لوکوموتیوها در طرح صنایع جوار ریلی، از سوی صنعت و معدن خراسان جنوبی منطقی بود اما لوکوموتیو که در یک شهر ثابت نیست و تمام مسیر راه آهن شرق را دور می زند پس باید برای این طرح تسهیلاتی غیر از تسهیلات داخل استان و از محل اعتبارات کشوری اختصاص پیدا کند، از طرفی تسهیلات صنعت و معدن باید به طرحهایی اختصاص یابد که محصول تولیدی داشته باشد و محصول آن در بازار مصرف استان دیده شود اما خرید لوکوموتیو چه تولیدی برای استان دارد؟
صنایع جوار ریلی، اولویت ما نیست
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت گفت: اگر این طرح در خصوص ساخت قطعات قطار، ریل و واگن ها باشد در اولویت پرداخت تسهیلات مان قرار می گیرد اما در حال حاضر اولویت پرداخت تسهیلات صنعت و معدن استان، این طرح نیست و طرحهای دیگر همچون توسعه صنعت پوشاک، معادن، صنایع غذایی و محصولات صادراتی در اولویت ماست.
شهرکی همچنین عنوان کرد: شرط پرداخت تسهیلات به سرمایه گذار، پیشرفت 60درصد به بالای طرح است که این طرح صنایع جوار ریلی هنوز پیشرفتی ندارد تا به آن تسهیلات پرداخت کنیم.
در نگاه اول به نظر رسید که رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت، از زیر بار مسئولیت و حمایت از صنایع جوار ریلی، شانه خالی کرده است اما با دیدن مطلبی در متن مجوز صادر شده برای اجرای این طرح، مبنی بر اینکه اداره صنعت، معدن و تجارت هیچ تعهدی برای پرداخت تسهیلات در این طرح ندارد، متوجه شدم مسئولیت تأمین اعتبارات طرح از دوش صنعت و معدن برداشته شده و شاید به همین دلیل آقای شهرکی دلیل محکمی برای پیگیری نکردن تأمین اعتبارات مورد نیاز این طرح دارد.

 

خرید لوکوموتیو، هیچ اشتغالی برای استان ندارد
جرجانی، مدیر کل دفتر جذب و حمایت از سرمایه گذاری استانداری خراسان جنوبی، نیز در تأیید صحبتهای رئیس سازمان صمت استان گفت: تمام بودجه امسال صنعت و معدن استان 20 میلیارد تومان است در حالیکه هزینه خرید تنها یک لوکوموتیو 16 میلیارد تومان است و توجیهی ندارد اعتبارات یکسال استان بابت خرید تنها یک لوکوموتیو پرداخت شود، از طرفی هزینه خرید یک لوکوموتیو را می توانیم به چندین واحد کوچک و متوسط بدهیم تا احیا شوند و یا کسب و کار خود را توسعه دهند.
جرجانی افزود: سرمایه گذار این طرح، درخواست دریافت 136میلیارد تومان تسهیلات برای خرید 8لوکوموتیو را به استانداری داده، که معتقدم خرید لوکوموتیو هیچ اشتغالی برای استان در پی ندارد اما اگر 100 میلیارد تومان به صنعت کاشی استان اختصاص بدهیم فاز دوم تولیدات آن راه اندازی می شود و 300نفر مشغول به کار می شوند.
در حال حاضر هم اگر تسهیلات درخواستی برای راه اندازی خط تعمیر باشد با کمال میل در خدمتیم.
تا لوکوموتیوی نباشد، چه چیزی را تعمیر کنیم؟
من عین این کلام مدیر کل دفتر جذب و حمایت از سرمایه گذاری استانداری را به مجتبایی سرمایه گذار طرح انتقال دادم و او خنده ای کرد و گفت: تا لوکوموتیوی نباشد چه چیزی را باید تعمیر کنیم؟ ابتدا باید لوکوموتیوها خریداری شود تا ظرفیت حمل بار راه آهن شرق افزایش یابد و سپس ما پشتیبانی و تعمیر این لوکوموتیوها را بر عهده بگیریم.
اما آقای جرجانی، مدیر کل دفتر جذب و حمایت از سرمایه گذاری استانداری خراسان جنوبی، تنها راه تأمین هزینه خرید لوکوموتیوها در طرح صنایع جوار ریلی را اختصاص اعتبار از محل تبصره 18 کشور دانست و افزود: تأمین هزینه های خرید لوکوموتیو و صنایع جوار ریلی طبس از توان مالی استان خارج است و روز اول هم با توافق سرمایه گذار و با این شرط ، طرح صنایع جوار ریلی را تصویب کردیم که خود او بتواند اعتبارات طرح را از منابع و دستگاه های کشوری تأمین کند و حال اگر نتوانسته، ما تقصیری نداریم.
از مجتبایی سرمایه گذار طرح، جویای تلاشش در خصوص جذب اعتبارات از تهران شدم که او هم گفت: من به مدیریت راه آهن مرکزی در تهران مراجعه کردم و با پاسخ کوتاهی مبنی بر اینکه پول نداریم، روبرو شدم و به هر طریقی هم که وارد شدم همین پاسخ را شنیدم.
مشکل طرح صنایع جوار ریلی طبس حل می شود، اگر آن را استانی ببینیم
برخلاف مسئولان استانی، زارع نیا رئیس اداره صنعت و معدن طبس می گوید: مشکل تسهیلات این طرح حل می شود در صورتیکه آن را یک طرح استانی ببینیم.
او با اشاره به اشتغالزایی 700 نفره در طرح صنایع جوار ریلی طبس در صورت بهره برداری کامل می گوید: وقتی یک سرمایه گذار وارد استان می شود باید با هم افزایی از انصراف او جلوگیری کنیم و کار را به سرعت پیش ببریم.
قبل از تصویب طرح، باید فکر تأمین اعتبارش را می کردند
شرقی مدیر کل راه آهن شرق هم با اشاره به اینکه راه‌آهن شرق با بیش از هزار کیلومتر طول خطوط ریلی و با گذر از استان‌های یزد، خراسان‌جنوبی و خراسان‌رضوی بزرگترین ناحیه ریلی کشور را دارد گفت:۳۶۰ کیلومتر از راه‌ آهن شرق کشور در محدوده خراسان‌جنوبی و در شهرستان طبس واقع شده است که استقرار خطوط تعمیر لوکوموتیو و واگن، نقش بسزایی در پیشبرد اهداف توسعه ای این راه آهن دارد.
شرقی با بیان اینکه از جمله اهداف توسعه ای راه آهن شرق، توسعه هر چه بیشتر صادرات و ترانزیت بار به کشورهای همسایه است افزود: به همین منظور تا کنون زمینه صادرات زغال سنگ، کلینکر سیمان، گچ، شکر، سنگ آهن، کاشی، آجر و محصولات ساختمانی با راه آهن شرق به کشورهای آسیانه میانه فراهم شده است و محصولاتی دیگر از جمله سیمان باقران، سیمان قاین، کارخانه لاستیک کویرتایر، نهاده های دامی وکشاورزی استان، فلورین، سیلیس، منیزیم، تأمین مواد اولیه کارخانه آهن اسفنجی قاینات، شهرک صنعتی فردوس، شهرک صنعتی بیرجند، بنتونیت، پارمیکو فردوس، کائولن، کاشی و سرامیک، جزو کالاها و محمولات ریل پسندی هستند که به دنبال جذب بار آن هستیم.
وی گفت: از آنجایی که ۷۵ درصد زغال سنگ کشور در شهرستان طبس تولید می‌شود، و بزرگترين معادن زغالسنگ خاورميانه در طبس واقع شده است بنابر این توسعه صنایع جوار ریلی در بخش حمل بار، اهمیت فراوانی دارد تا مشکلات احتمالی در حمل بار در سریعترین زمان ممکن و با تکیه بر توان داخل برطرف شود.
شرقی با بیان اینکه هم اکنون نیز 3 خط تعمیر لوکوموتیو و تجهیزات ریلی در طبس فعال است گفت: دو خط از این خطوط در دست آقای مجتبایی سرمایه گذار صنایع جوار ریلی است و او قصد دارد این صنایع را در طبس که مرکزیت و مدیریت راه آهن شرق را دارد توسعه دهد تا تمامی مسائل مربوط به پشتیبانی و رفع مشکلات لوکوموتیوها و واگن ها در این شهر انجام شود، اما از طرفی اعتبار مورد نیاز برای اجرای طرحش فراتر از اعتبارات استانی است .
وی عقیده دارد که هنگام تصویب طرح صنایع جوار ریلی باید سنجیده تر عمل می شد و قبل از تصویب طرح، فکر تأمین اعتبارش را می کردند تا ردیف بودجه آن، ملی تعیین می شد و اکنون برای جذب سرمایه به مشکل برنمی خورد.
مدیر کل راه آهن شرق افزود: در حال حاضر سرمایه گذار طرح صنایع جوار ریلی راه آهن شرق به هر دری می زند تا اعتبار جور کند و برای تأمین این اعتبار حتی درخواستهای مختلفی تحت عنوان راه اندازی کارخانه تولید کاغذ به شهرستان طبس ارائه داده است.
هر قطار به اندازه 200 تریلر، بار جابجا می کند
راه آهن شرق با سابقه 15ساله، هم اکنون جزء ۵راه آهن برتر کشور و رکود دار سومین تناژ بارگیری در راه آهن کشور است.
این راه آهن، ۳۹ ایستگاه باری و مسافری دارد و محدوده ریلی آن از ایستگاه جندق تا کاشمر و محور تربیت حیدریه، خواف و مرز ریلی شمتیغ را در بر می گیرد.
یک قطار می تواند ۴هزار تن بار را جا به جا کند که به اندازه بار ۲۰۰ تریلر است و این موضوع نشان دهنده صرفه جویی در مصرف سوخت و کاهش هزینه های جا به جایی کالا در مسیرهای ریلی است که اهمیت توسعه راه آهن و صنایع جوار ریلی را چند برابر می کند.
یکسال پیش، طرحی بزرگ بدون مشخص کردن محل تأمین اعتبارش، تصویب شد و امروز سرمایه گذار طرح، کاسه ی چه کنم چه کنم دست گرفته است. طرحی که تمام مسئولان اعتقاد بر این دارند که باید ردیف ملی برای تأمین بودجه اش تعیین می شد. آیا این اتفاق نظر یکسال پیش وجود نداشت؟
از طرفی تصویب این چنین طرحهایی، خوشحالی مردم منطقه و استان را در بردارد چرا که امید بخش افزایش فرصتهای شغلی برای جوانان است اما حال با این بن بست تسهیلات که پیش روی این طرح گذاشته شده، امید مردم به نا امیدی مبدل می شود.
تهیه کننده: سیده سمیه سیادت جو