ضرورت همکاری منطقه ای برای کمک به صلح افغانستان

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ مقامات ارشد دولت افغانستان تقویت و توسعه همکاری های همه جانبه با جمهوری اسلامی ایران بخصوص برای کمک به پیشبرد روند صلح این کشور را مهم و تعیین کننده می دانند .

حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران در دیدار عبدا... عبدا... رئیس اجرایی دولت وحدت ملی افغانستان در حاشیه اجلاس تعامل و اعتماد سازی آسیا "سیکا " در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان تاکید کرد ایران خواهان صلح و ثبات در منطقه از جمله در افغانستان و توسعه این کشور است .

آقای روحانی همچنین تاکید کرد ظرفیتهای فراوانی برای توسعه روابط دو جانبه میان ایران و افغانستان وجود دارد که باید در دستور کار کمیسیون مشترک همکاری دو جانبه قرار بگیرد .آقای عبدا.. عبدا... نیز در این دیدار ضمن قدردانی از کمکهای و حمایت های دولت و ملت ایران از مردم افغانستان در چهار دهه گذشته بر تقویت وهمکاری های دو جانبه در عرصه های مختلف سیاسی، اقتصادی و تجاری تاکید کرد. در این حال محمد اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان نیز در دیدار با حسن روحانی رئیس جمهوری کشورمان در حاشیه  نشست سران سازمان همکاری شانگهای در بیشکک پایتخت قرقیزستان خواستار نقش پر رنگ ایران در روند صلح افغانستان شد .غنی همچنین خواهان مشارکت و همکاری های همه جانبه تهران و کابل برای مقابله با تولید و قاچاق مواد مخدر ،افراط گرایی و تروریسم شد .آقای روحانی نیز در این دیدارتاکید کرد ایران با محوریت دولت افغانستان برای هر گونه کمک در پروسه  صلح افغانستان آماده است .

روند صلح افغانستان که مورد رضایت این کشور نیست 

محمد اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان در حالی خواستارایفای  نقش فعال ایران در روند صلح این کشورشده است که این روند در حال حاضر از سوی آمریکا کارگردانی ومدیریت می شود و به همین دلیل دولت کابل هیچ نقش و حضوری در روند صلح افغانستان ندارد .به عبارت دیگر در عرصه سیاسی تحولات بین المللی این جز معدود موارد در روند صلح است که همه جریانهای دخیل در آن حضور دارند اما دولت افغانستان که باید نقش محوری داشته باشد نه تنها حضور ندارد بلکه مهمترین طرف گفتگو در بحران افغانستان یعنی طالبان نیز همچنان از گفتگو با دولت افغانستان برای کمک به پیشبرد روند صلح این کشور خود داری می کند. اگر چه دولت افغانستان به دلیل حضور سیاسی و نظامی آمریکا در آن کشور ناگریز از همکاری با زلمی خلیل زاد نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان در روند صلح این کشور است اما  محمد اشرف غنی به خوبی می داند که آمریکا در جهت مدیریت و در دست داشتن ابتکار عمل تحولات افغانستان، هیچ تمایلی برای ایفای نقش دولت کابل در روند صلح این کشور ندارد و اقدامات وعملکرد واشنگتن در این خصوص را برای دولت افغانستان تحقیر آمیز می داند.

به همین دلیل دولت افغانستان ایفای نقش موثر و پررنگ ایران در روند صلح این کشور را موجب شکستن فضای انحصار گرایی تحت مدیریت آمریکا و متحدان آن در منطقه می داند  .

مذاکرات صلح فغانستان بدون دولت این کشور

زلمی خلیلزاد نماینده آمریکا در امور افغانستان تاکنون شش دور گفتگو با گروه طالبان از جمله در قطر داشته است که در هیچ یک از آنها نه تنها نماینده ای از سوی دولت افغانستان حضور نداشته بلکه مفاد و محور گفتگوها و توافقهای احتمالی نیز به طور کامل منتشر نشده است .آمریکا در حالی با گروه طالبان به مذاکرات به اصطلاح صلح خود ادامه می دهد که در سال 2001 برای از بین بردن این گروه به عنوان گروه تروریستی به افغانستان حمله و آنرا اشغال کرد .به همین دلیل نحوه رفتار و عملکرد آمریکا در برخورد با طالبان به شدت با انتقاد محافل داخلی در این کشور و افغانستان و همچنین سطح منطقه ای روبرو شده است .

علاوه براین، گروه طالبان به میزبانی روسیه نیز دو دور گفتگوهای بین الافغانی با شخصیتهای سیاسی، قومی و  مذهبی افغانستان از طیف های مختلف داشته است که به طور رسمی نماینده از سوی دولت افغانستان در آن نیز حضور نداشت . این در حالی است که از  دیدگاه دولت کابل  تنها مرجع واجد صلاحیت برای امضای هر گونه توافقنامه صلح با طالبان دولت این کشور است و هیچ یک از این گفتگوها از نظر دولت کابل نمی تواند به حل بحران و ناامنی در افغانستان کمک کند و وفاقد صلاحیت و وجهات لازم است .

موضع ایران  در مورد روند صلح افغانستان

1- ایران همواره بر صیانت از قانون اساسی افغانستان و پی گیری روند صلح این کشور براساس آن تاکید دارد و معتقد است همه گروهها نیز باید در جهت صیانت و حفاظت از آن تلاش کنند .

2- ایران از هر گونه گفتگو در مورد روند صلح افغانستان که با محوریت ،مدیریت و ابتکار عمل دولت این کشورصورت بگیرد حمایت می کند و معتقد است تنها راه حل بحران افغانستان گفتگوهای داخلی و ابتکار ملی داخلی است که در طول تاریخ نیز بخصوص در برابر دشمنان مردم افغانستان همواره تعیین کننده بوده است .

3-ایران طالبان را جز مهمی از روند صلح افغانستان می داند و با همکاری و هماهنگی دولت کابل گفتگوهای نیز با این گروه داشته است و با توجه به تاثیرات مثبت آن، محمد اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان خواستار نقش پر رنگ ایران در کمک به پیشبرد روند صلح افغانستان شده است.

4- ایران بر همکاری های منطقه ای بخصوص همسایگان افغانستان برای کمک به برقراری صلح دایم و پایدار در این کشور تاکید دارد .

5- ایران براین اعتقاد است صلح افغانستان تنها در پرتو وحدت و اجماع ملی میان همه گروههای قومی ،مذهبی و سیاسی حاصل می شود وبه همین دلیل همواره بر همکاری ملی برای تحقق صلح در این کشور تاکید دارد و از آن حمایت می کند .

علل و دلایل درخواست مقامات کابل از ایران برای ایفای نقش موثر در روند صلح

1- ایران در چهار دهه گذشته با ارائه  کمکهای همه جانبه به دولت و مردم افغانستان عملا نشان داد که حامی واقعی مردم این کشور و  خواهان وحدت ملی و ارضی این کشور است.

2- ایران به طور واقعی امنیت در افغانستان را امنیت خود و منطقه می داند و بر ایجاد پایدار آن تاکید دارد .

3- ایران تنها راه تقویت وحدت و امنیت ملی در افغانستان را ادامه کار دولت وحدت ملی و تقویت آن با پیوستن سایر گروهها می داند .زیرا سابقه تحولات تاریخی افغانستان در دهه های   اخیر نشان می دهد هر وقت مردم افغانستان در برابر مشکلات و تجاوز گری ها متحد شده اند پیروز میدان بوده اند .

4-افغانستان بخش مهمی از حوزه تمدنی ایران است و همچنان اشتراکات  فرهنگی و زبانی و مذهبی  مهمترین عامل همگرایی و توسعه همکاری های دوملت و دولت ایران و افغانستان است .

5-به نظر می رسد همچنان مهمترین نقطه اتکا دولتمردان و مردم افغانستان برای کمک به حل مشکلات این کشور و برقراری امنیت پایدار جمهوری اسلامی ایران است که با صداقت در گفتار و کردار همواره پیشتاز در کمک به حل مشکلات مردم افغانستان بوده است و اکنون نیز با تمرکز بر محوریت دولت کابل این آمادگی را دارد که به افغانستان اباد و آزاد توام با امنیت پایدار کمک کند.

6- ایران از نفوذ و تاثیر خوبی بر طرفهای روند صلح افغانستان دارد و همچنان می تواند فراتر از نقش ادعایی آمریکا برای کمک به روند صلح افغانستان تلاش کند و به نتیجه برسد .

7- محمد اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان که دوره قانونی ریاست جمهوری اش پایان یافته و یکی از مهمترین وظایف دولت وی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری است بیش از پیش به کمک ایران برای پیشبرد برنامه ها و اهداف دولتش بخصوص در بخش صلح نیاز دارد .بخصوص آنکه  محمد اشرف غنی نیز خود را نامزد انتخابات اعلام کرده است .در این شرایط تهران ضمن رعایت بی طرفی در این خصوص همواره خواهان تشکیل دولتی مقتدر در افغانستان بوده است تا بتواند با کنترل امنیت مرزهای مشترک به تثبیت صلح و ثبات در این کشور کمک کند .

نتیجه

در هر حال، همانگونه که تحلیلگران و نظریه پردازان غربی و شرقی نیز اذعان کرده اند ایران همواره لنگر صلح ، امنیت و ثبات پایدار در منطقه بوده و تاکنون از هیچ کمکی نیز در این راستا بخصوص به افغانستان دریغ نکرده است .به همین دلیل در ماههای اخیر تلاش مغرضان و بدخواهان روابط تهران و کابل برای ایجاد خدشه در روابط دو طرف نه تنها نتیجه بخش نبوده بلکه موضع مثبت مقامات ارشد دولت وحدت ملی افغانستان در مورد ایفای نقش پررنگ ایران در روند صلح این کشور نشان می دهد همچنان به صداقت ایران در همسایگی خود اعتقاد و باور دارند وهمین پشتوانه بسیار مناسبی برای جمهوری اسلامی ایران  است تا با قدرت بیشتری برای کمک به برقراری صلح و امنیت پایدار در افغانستان تلاش کند .

از دیدگاه محافل سیاسی درخواست اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان از جمهوری اسلامی ایران برای ایفای نقش پررنگ در روند صلح آن کشور نوعی ابراز نارضایتی آشکار از عملکرد و مداخلات آمریکا در روند صلح افغانستان است که به رغم تاکیدات دولت کابل برای ایفای نقش محوری در روند صلح ،هیچ اقدام جدی برای حضور نماینده دولت کابل در روند صلح افغانستان صورت نداده است و زلمی خلیل زاد به تصور خود همچنان می تواند با در دست داشتن ابتکار عمل روند صلح این کشور ،بحران افغانستان را در راستای منافع آمریکا مدیریت کند .

نویسنده – مجید وقاری