روسیه و مخالفت با طرح "معامله قرن "

 رژیم صهیونیستی با توجه به حمایت های همه جانبه دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا از اقدامات تجاوز کارانه آن ، فشارهای بی سابقه ای را بر فلسطینی ها وارد کرده و بر خلاف موازین و قوانین بین المللی عمل می کند.

به ویژه طرح دولت ترامپ موسوم به "معامله قرن" که کاملا در راستای منافع اسرائیل تدوین شده است در صدد انجام معامله ای کاملا یکطرفه به نفع صهیونیست ها است. دولت ترامپ در یکسال اخیر بشدت طرح معامله قرن را دنبال کرده  و درصدد اعلام و اجرایی کردن آن بوده است . "جرد کوشنر"مشاور و داماد رئیس‌جمهور آمریکا چندی پیش اظهار داشت که طرح "معامله قرن" در ژوئن 2019 رونمایی می‌شود. با این حال تردیدهای زیادی در زمینه اعلام و اجرای این طرح به وجود آمده است.

اعلام موضع

این مساله واکنش روسیه به عنوان یکی از قدرتهای بین المللی که روابط گسترده ای با فلسطینی ها دارد را برانگیخته است. "محمود عباس"رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین روز شنبه 28 اردیبهشت( 18 مه) نامه ای از ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه در رابطه با «حمایت مسکو از مشروعیت بین‌المللی فلسطین» در رام‌الله دریافت کرد. "حیدر أغانین" سفیر روسیه در رام‌الله این نامه را تسلیم محمود عباس کرد.

 پوتین در نامه خود به محمود عباس گفت: «روسیه نگران هرگونه تلاش‌ برای زیر پای گذشتن قوانین سازمان ملل و قواعد بین المللی است».رئیس جمهور روسیه با اشاره به تحولات فلسطین اشغالی تاکید کرد که «روسیه از مشروعیت بین‌المللی فلسطین حمایت می‌کند».

اشاره پوتین به طرح معامله قرن است که دولت ترامپ بشدت آن را دنبال کرده و درصدد اعلام و اجرایی کردن آن است .

طبق این طرح ، اسرائیل، در ازای دریافت امتیازهایی فراتر از تعهدات قبلی ساف و قطعنامه‌های شورای امنیت و الحاق بخش‌هایی از مناطق اشغال‌شده به خاک خود و نیز صرف نظر کردن فلسطینی ها از پایتختی قدس با تشکیل دولت مستقل فلسطینی موافقت می‌کند.

نکته مهم اینکه همه شهرک های صهیونیست نشین در کرانه غربی به قلمرو رژیم صهیونیستی ملحق می شوند و بدین ترتیب کشور فلسطینی در مساحتی بسیار کمتر از آنچه در توافق  های قبلی پیش بینی شده بود قرار است تشکیل شود ، ضمن اینکه کشور فلسطینی فاقد ارتش خواهد بود . طبق این طرح فلسطینیان باید از حق بازگشت به سرزمین خود که در طبق قطعنامه ۱۹۴ شورای امنیت به رسمیت شناخت شده، صرف نظر کنند. ترامپ داماد خود "جرد کوشنر" را بعنوان دلال معامله منصوب کرده است. به طور خلاصه طرح ضدفلسطینی معامله قرن شامل انضمام کامل قدس به رژیم صهیونیستی، انضمام شهرک های موجود در کرانه باختری به این رژیم، لغو کامل حق بازگشت آوارگان فلسطینی و تعیین منطقه "بودیس"در حومه قدس به عنوان پایتخت کشور فلسطین است.

به گفته "اسامه حمدان" مسئول روابط بین الملل جنبش حماس؛معامله قرن در دو عنوان اساسی یعنی هیمنه بیشتر آمریکا بر منطقه و ثروت‌ها و منابع آن و همچنین قرار دادن رژیم صهیونیستی به عنوان یک رژیم عادی در منطقه و پایان دادن به مسئله فلسطین خلاصه می شود.

از دیدگاه مسکو طرح معامله قرن بر خلاف قطعنامه های سازمان ملل و نیز قوانین بین المللی است. روسیه پس از اعلام به رسمیت شناختن الحاق جولان به فلسطین اشغالی از سوی ترامپ در مارس 2019  این اقدام را مقدمه ای برای اجرای طرح «معامله قرن» ایالات متحده دانسته بود.

"عبدالحفیظ نوفل" سفیر فلسطین در مسکو اعلام کرد موضع روسیه در به رسمیت شناختن دولت فلسطین در سال ۱۹۸۸ تغییر نکرده و معامله قرن را نخواهد پذیرفت.

حتی تشکیلات خود گردان فلسطین نیز که تاکنون اقدامات سازشکارانه زیادی در قبال رژیم صهیونیستی انجام داده نیز این طرح را غیر قابل پذیرش می داند. محمود عباس چند ماه پیش در سخنانی به مناسبت پنجاه و چهارمین سالروز تأسیس جنبش فتح در «رام‌الله» گفته بود که «هرگز به دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا اجازه نخواهیم داد قدس را به اسرائیل بفروشد».

مسکو و کنفرانس منامه

دولت ترامپ قصد دارد در راستای اجرایی کردن مرحله اول طرح معامله قرن ، گردهمایی را در بحرین تحت عنوان کنفرانس منامه برگزار کند تا بتواند منابع مالی لازم برای اجرای این طرح را از کشورها و طرف های شرکت کننده در آن تامین کند . یک مقام ارشد دولت ترامپ در اوایل خرداد 1398 از رونمایی بخش اول معامله قرن شامل برگزاری «کارگاه» جذب سرمایه گذاری برای کرانه باختری، غزه و منطقه خبر داد.

در این راستا بحرین و آمریکا در 19 مه  در بیانیه مشترکی اعلام کردند، منامه در روزهای 25 و 26 ژوئن (۴ و ۵ تیرماه) با همکاری آمریکا میزبان کارگاه اقتصادی با عنوان "صلح برای شکوفایی" خواهد بود. شبکه خبری سی ان ان در تارنمای خود نوشت ، این «کارگاه» در منامه پایتخت بحرین و با حضور وزیران اقتصاد و روسای شرکت های تجاری از کشورهای مختلف برگزار خواهد شد. این کنفرانس توسط جرد کوشنر مشاور و داماد دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا و جیسون گرینبلت فرستاده ویژه این کشور در خاورمیانه اداره می‌شود.

با این حال در باره موفقیت این اجلاس تردیدهای جدی وجود دارد. واشنگتن سازمان ملل را به این اجلاس دعوت نکرده  و روسیه و چین هم اعلام کرده اند که در آن شرکت نخواهند کرد. وزارت امور خارجه روسیه روز 9 خرداد (30 مه)در بیانیه ای از تلاش برای برگزاری کنفرانس بین المللی منامه در راستای اجرای بخشی از طرح آمریکایی معامله قرن انتقاد و اعلام کرد: کنفرانس منامه تلاش آمریکا برای تحمیل مواضع خود در مساله فلسطین به حساب می آید و مسکو به شدت از این رویه نگران است.در بیانیه وزارت خارجه روسیه گفته شده است: واشنگتن قصد دارد روزهای ۲۵ و ۲۶ ماه ژوئن در پایتخت بحرین کنفرانسی با عنوان «شکوفایی برای صلح» برگزار کند که در آن بخش اقتصادی معامله قرن اعلام خواهد شد.

در این بیانیه آمده است: در ظاهر آمریکا می خواهد مبالغ مالی عظیمی با استفاده از کمک های اهدایی کشورها برای اجرای طرح های سرمایه گذاری بزرگ در اراضی فلسطینی و نیز در اردن، مصر، لبنان و سوریه هزینه کند.

در بیانیه وزارت خارجه روسیه یادآوری شده است: پس از همایش ناکام ورشو موضوع تلاش دیگر امریکا برای جابجایی اولویت های دستور کار منطقه ای و تحمیل دیدگاه خود در حل مساله فلسطین و رژیم صهیونیستی مطرح است.وزارت خارجه روسیه خاطرنشان کرده است: تلاش سرسختانه آمریکا برای جابجایی هدف دستیابی به راه حل سیاسی جامع با بسته کمک های اقتصادی و زیر پا گذاشتن اصل ایجاد دو دولت مستقل، موجب نگرانی شدید شده است.

غیر عملی بودن معامله قرن

به رغم تلاش های گسترده دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا برای تحقق طرح معامله قرن که در راستای منافع اسرائیل و به ضرر فلسطینی ها است ، اما حتی مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا نیز به امکان تحقق این طرح بدبین است. پمپئو اخیرا در یک محفل خصوصی اظهاراتی مطرح کرده که نشان می‌دهد حتی این دیپلمات ارشد دولت آمریکا هم به این طرح باور چندانی ندارد.بر اساس محتوای یک فایل صوتی که روزنامه "واشنگتن‌پست" به آن دست یافته، پمپئو در دیدار با گروهی از سران یهودی گفته است :هیچ ضمانتی وجود ندارد که ما قادر خواهیم بود گره مناقشه اسرائیلی - فلسطینی را بگشاییم. می توان گفت این طرح (معامله قرن)تقریبا غیر قابل اجراست و ممکن است با استقبال مواجه نشود.

پمپئو درباره اجلاس منامه گفته است امیدوار است کشورهای عربی در این نشست حضور یابند تا «دستکم بشنوند.» وی همچنین گفته انتظار ندارد شرکت‌کنندگان عرب پس از این نشست، تمام قد به دفاع از طرح آمریکا بپردازند.بدین ترتیب وی حتی ناامیدی خود در باره استقبال کشورهای عربی از این اجلاس را نیز ابراز کرده است.

خدمات ترامپ به صهیونیستها

ترامپ ظرف سه سال گذشته خدماتی را به رژیم صهیونیستی کرده که مقامات ارشد آن به ویژه بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی حتی در خواب هم نمی دیدند. دولت ترامپ حامی اصلی رژیم صهیونیستی از طریق ارائه انواع کمکهای مالی و تسلیحاتی است و سالانه سه میلیارد و 800 میلیون دلار به آن کمک می‌کند.از سوی دیگر رئیس جمهوری آمریکا در 25 مارس 2019 حاکمیت رژیم صهیونیستی بر بلندی‌های جولان اشغالی سوریه را به رسمیت شناخت.یکسال پیش از آن نیز دولت  ترامپ در مه 2018 در اقدامی تحریک آمیز و در تعارض با تمامی قطعنامه های بین المللی، سفارت آمریکا را از تل آویو به قدس اشغالی منتقل کرد.

از دیگر حمایت های آمریکا از رژیم صهیونیستی، می توان به قطع کمک های دولت ترامپ به آژانس امداد و اقدام سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی (آنروا)، اخراج سفیر فلسطین از واشنگتن و مسدود کردن حساب وی اشاره کرد.اکنون ترامپ قصد دارد تا با به رسمیت شناختن الحاق شهرکهای صهیونیست نشین به فلسطین اشغالی و در مرحله بعد اعلام معامله قرن ، خدمات خود به رژیم صهیونیستی را کامل کند

جمع بندی

مخالفت های زیادی در فلسطین ،در  سطح منطقه ای و بین المللی با اقدامات ترامپ از جمله طرح معامله قرن وجود دارد که  امکان اجرایی شدن آن را زیر سئوال می برد. به دلیل مغایرت این طرح با رویکرد سازمان ملل و دیگر اعضای گروه چهار جانبه یعنی اتحادیه اروپا و روسیه در زمینه نحوه حل و فصل مساله فلسطین ، معامله قرن با مخالفت آنها مواجه شده است .از دیدگاه روسیه ، اجرای طرح معامله قرن ، در چارچوب رویکرد زورمدارانه ترامپ در عرصه بین المللی است که به طور یک جانبه و فقط در راستای منافع واشنگتن و تل آویو خواهان تحمیل این طرح با تحمیل بیشترین آسیب و ضرر  به فلسطینی ها است. کما اینکه در بیانیه اخیر وزارت خارجه روسیه تاکید شده که مسکو  بر پایبندی به سیاست های اصولی خود برای عدول نکردن از اصول قانونی و بین المللی حل و فصل مسائل غرب آسیا ازجمله قطعنامه های شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل تاکید دارد.

نویسنده: سید رضا میرطاهر