معماری ؛ مسیری هموار برای درک و ساماندهی مسائل اجتماعی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، دکتر حامد مظاهریان ، معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی و مولف کتاب‌شناسی منابع زبان‌های اروپایی در حوزه هنر، معماری و باستان شناسی و کتاب فناوری‌های نوین ساختمانی در آستانه روز معماری (ایران) مصادف با سالروز تولد شیخ بهایی به بیان نقطه‌نظرات خود راجع به معماری و نقد آن و چالش‌هایی که دنیای معاصر با آن مواجه بوده و معماران و شهرسازان را به حل آن فرا می‌خواند پرداخته است.
معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی در نقد معماری معاصر و چالش‌هایی که نظام معماری و به دنبال آن، نظام شهرسازی کشور دارد، می‌گوید: معماری را از دو دیدگاه می‌توان بررسی کرد. نخست معماری به عنوان پدیده‌ای انتزاعی که می‌تواند انسان را شگفت‌زده کند، فرم‌های زیبا بیافریند و پیچیدگی‌های ساختاری را خلق کند.
دیدگاه دیگر تلفیق نگاه تخصصی با نگاه اجتماعی را دنبال کرده و به معماری به مثابه یک راه‌حل برای مسائل اجتماعی که انسان معاصر با آن روبه‌روست و شیوه زندگی‌اش را متاثر کرده است نگاه می‌کند.
مظاهریان معتقد است: در دیدگاه اول، معماری به تولید و تولد بناهای فاخر، ایجاد هویت و خلق فرم‌های تحسین برانگیز می‌رسد. در دیدگاه دوم، معماری در خدمت جامعه و مردم قرار می‌گیرد و هدف معماری این می‌شود که بتواند زندگی انسان‌ را سامان دهد و به افزایش کیفیت زندگی کمک کند و در هر جایی که زندگی اجتماعی‌ شهروندان دچار وقفه و مشکل شده به جستجوی راه حل معمارانه بپردازد.
به گفته این معمار، این دو دیدگاه (نگاه با محوریت خلق فرم و نگاه دو جانبه معمارانه و اجتماعی) دو سوی یک پاره‌خط هستند.
معاون وزیر راه و شهرسازی می‌گوید: معماری قادر است به بخش مهمی از مسائل بنیادین شهرها پاسخ دهد اگر معماران دغدغه مسایل شهری و اجتماعی را در اولویت قرار داده با نگاه تخصصی و از منظر اجتماعی به موضوعات و مسائل بپردازند.
در این صورت می‌توان دانش معماری را برای حل مسایل پیش‌رو به خدمت گرفت.
به همین دلیل، اهمیت به دیدگاه‌های اجتماعی محور در کنار تخصص، هنر و زیبایی شناسی معمارانه و رعایت تعادل در این دو نوع نگاه می‌تواند راه‌حلی برای مسائل امروز شهرها باشد.
وی گرایش گسترده معماران در سال‌های اخیر به تشکیل گروه‌های مطالبه‌گر اجتماعی را ارزشمند برمی‌شمارد و سخن گفتن معماران از دغدغه‌های مردم و زیست‌پذیری در شهرها را تحولی نو در عرصه مشارکت اجتماعی آنان می‌داند.
از دیدگاه وی، گام بعدی شاید می‌بایست بر گفتگو با مردم و نه تنها گفتگو از آنان متمرکز شود. به بیان دیگر، وی تبادل اندیشه در این‌باره را بسیار موثر می‌داند.
مظاهریان در پاسخ به این پرسش که معماری به‌مثابه یک راه‌حل می‌تواند در جامعه مورد پذیرش باشد؟ اینگونه پاسخ می‌دهد: اگر معماران به گفتگو با مردم اهمیت بدهند و زبان آنان در ارایه راه‌حل‌های معمارانه به بخش قابل‌انجام مسایل شهری را بپذیرند، جامعه نگاه متفاوتی به معماری و معماران خواهد داشت.
معماران با نگاه تخصصی خود می‌توانند راه‌حل‌هایی برای مسائل اجتماعی از قبیل عدم‌توازن شهری و منطقه‌ای ارایه کنند و کیفیت زندگی شهروندان را ارتقا دهند.
اینکه چطور می‌توان فضاهای عمومی شهر را به‌سامان کرد و حتی اینکه در مواقع بحران، چگونه معماری می‌تواند نجات بخش باشد، همه نیاز به گفتگو دارد.
وی تصریح می‌کند: باید بتوانیم این درک را به وجود آوریم که هنوز از ظرفیت تخصصی معماری در حل مسائل اجتماعی به نحو قابل‌قبولی استفاده نشده است.
مظاهریان از معماران خواست به گفتگو با مردم و از مردم اهمیت دهند و علاوه بر انضباط‌های درون دیسیپلینی رایج به دنبال یافتن راه‌حل‌هایی برای افزایش کیفیت زندگی شهروندان باشند؛ همانگونه که پدران معمار سرزمین مان عمل می‌کردند.