قرارداد بوئینگ با ایران آزمونی برای ترامپ است

نیویورک تایمز در مطلبی به قلم راک گلداستون نوشت، شرکت بوئینگ در بیانیه ای اعلام کرد این توافق که نیازمند تایید دولت آمریکا است، می تواند 18 هزار فرصت شغلی در این کشور ایجاد کند.

قرارداد بوئینگ با شرکت هواپیمایی آسمان، اولین قرارداد یک شرکت تجاری بزرگ آمریکایی با طرف ایرانی از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ در ماه ژانویه است.

بوئینگ در دسامبر سال گذشته از قرارداد فروش 80 فروند هواپیمای تجاری به ارزش 16 میلیارد و 600 میلیون دلار به شرکت هواپیمایی ایران ایر خبر داد.

فروش هواپیماهای تجاری به ایران براساس توافق هسته ای میان این کشور و قدرت های جهانی، امکان پذیر شد. توافق هسته ای، بخش اعظمی از تحریم های اقتصاد ضد ایران را در ازای تضمین صلح آمیز بودن فعالیت های هسته ای این کشور، برداشت.

ترامپ بارها از این توافق انتقاد کرده است و آن را امتیاز دهی به کشوری می داند که خود و مشاورانش آن را بزرگترین حامی دولتی تروریسم و برهم زننده ثبات درخاورمیانه می دانند.

با این حال ترامپ، وعده داده است که از صنایع داخلی و کارگران آمریکایی نیز در برابر بازار رقابت خارجی حمایت کند.

کارشناسان صنعت هوایی معتقدند قرارداد بوئینگ با ایران می تواند آزمونی برای اولویت های دولت جدید این کشور باشد. اگر بوئینگ از فروش هواپیما به ایران منع شود، شرکت های هواپیمایی دیگر جای خالی آن را پر خواهند کرد.

ریچارد ابولافیا، معاون گروه تیل که در زمینه مشاوره تحقیقات حمل و نقل هوایی فعال است در این باره گفت، ترامپ وعده داده است رویکر سختگیرانه ای در برابر ایران داشته باشد اما در نهایت دشوار است که با چشم پوشی از این قرارداد آن را به شرکای اروپایی مان واگذار کنیم.

بیانیه شرکت بوئینگ درباره قرارداد فروش هواپیما به ایران، در تضاد با سایر نشانه های افزایش تنش میان دولت ترامپ و ایران قرار دارد. ماه گذشته، آمریکا، درپی آزمایش موشکی ایران، تحریم های جدیدی ضد 25 فرد و نهاد این کشور اعمال کرد.

ترامپ همچنین ایران را در فهرست کشورهای مسلمانی قرارداد که براساس فرمان اجرایی وی شهروندانشان از ورود به آمریکا منع می شوند، فرمانی که اکنون به حکم دادگاه اجرای آن متوقف شده است.

در بیانیه بوئینگ مشخص نیست که آیا قرارداد فروش هواپیما به شرکت آسمان در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما نهایی شده است یا دوران ریاست جمهوری ترامپ.

اجرای این قرارداد به مجوز اداره کنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا نیاز دارد. مهمترین مانعی که دو طرف با آن روبرو هستند، نحوه پرداخت بهای هواپیماها به شرکت بوئینگ است. براساس آن دسته از تحریم های واشنگتن ضد تهران که همچنان به قوت خود باقی هستند، ایران امکان دسترسی به نظام بانکی آمریکا را ندارد از این رو پرداخت ها باید در خارج از آمریکا و به ارزهایی به غیر از دلار انجام گیرد.

ایران یکی از قدیمی ترین ناوگان های هوایی جهان را دارد. سال ها تقابل با آمریکا مانع از آن شده است که ایران بتواند هواپیماهای خود را تعمیر یا جایگزین کند.

مخالفان ایران در کنگره آمریکا بارها مخالفت خود را با فروش هواپیماهای بوئینگ به ایران اعلام کرده اند و معتقدند دستکم بخشی از این هواپیماها می تواند برای مصارف نظامی غیرقانونی استفاده شوند.

پیتر روسکام، عضو مجلس نمایندگان آمریکا و از اعضای بانفوذ حزب جمهوری خواه که از مخالفان فروش هواپیماهای بوئینگ به ایران است، در واکنش به بیانیه روز سه شنبه این شرکت گفت، در روزی که نیروهای هوایی بشار اسد از سلاح شیمیایی ضد کودکان استفاده کردند، یک شرکت آمریکایی از تصمیم خود برای فروش هواپیما به حامیان اسد در تهران خبر داد.

وی ابراز امیدواری کرد دولت ترامپ هرچه در توان دارد برای جلوگیری از اجرایی شدن این توافق انجام دهد.

شرکت بوئینگ می گوید این قرارداد براساس توافق هسته ای، قانونی است و تضمین های کافی وجود دارد که مانع از آن می شود ایرانی ها استفاده غیرمجاز از این هواپیماها بکنند.

کلیف کوپکان، مدیر گروه ارواسیا، مرکز مشاوره مخاطرات سیاسی در واشنگتن گفت، این قرارداد ترامپ را در دوراهی بزرگی قرار می دهد.

وی افزود، از یک سو فروش هواپیما به ایران می تواند فرصت های شغلی زیادی در آمریکا ایجاد کند و از دیگر سو این هواپیماها مصرف دوگانه دارند و می توانند برای جابه جایی نیروها نیز استفاده شوند آن هم در زمانی که ترامپ درپی مقابله با نفوذ ایران در منطقه است. این قرارداد قمار بزرگی برای بوئینگ است و این شرکت هوایی مبارزه دشواری پیش رو دارد.