قرارداد مجدد بوئینگ با ایران در دوره ترامپ

خبرگزاری رویترز روز سه شنبه گزارش داد، شرکت «هواپیمایی آسمان» ایران قراردادی اولیه برای خرید دست کم 30 فروند هواپیمای «بوئینگ737 مکس» امضا کرده است. این نخستین معامله جدید با این شرکت هواپیماساز آمریکایی از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ رئیس جمهور این کشور که وعده داده است موضعی سرسختانه تر در قبال ایران اتخاذ کند.

براساس توافق هسته ای بین تهران و قدرت های بزرگ که پارسال به لغو بیشتر تحریم ها علیه ایران در ازای محدود شدن فعالیت های هسته ای منجر شد، بوئینگ پیش از این با فروش 80 فروند هواپیما به شرکت هواپیمایی «ایران ایر» موافقت کرده بود.

صنعت هوافضای آمریکا اعلام کرده است این قراردادها از هزاران فرصت شغلی حفاظت خواهد کرد. با این حال بوئینگ اعلام کرده است همچنان از رهنمودهای دولت آمریکا در خصوص کار با شرکت های هواپیمایی ایران پیروی خواهد کرد و «(اجرای) همه قراردادها با شرکت های هواپیمایی ایران منوط به موافقت دولت آمریکا هستند.» و بسیاری از اعضای کنگره آمریکا با فروش هواپیما به ایران مخالفت کرده اند.

حالا موضوع قرار داد جدید  سه میلیارد دلاری خرید هواپیما از شرکت امریکایی بوئینگ با توجه به اوضاع و احوال مناسبات میان ایران و آمریکا و مواضع دونالد ترامپ پس از ورود به کاخ سفید در قبال تهران بسیار حائز اهمیت بوده و این سوال را مطرح می سازد که این قرارداد جدید با توجه مواضع خصمانه وی در قبال ایران چگونه ارزیابی می گردد؟ به عبارت دیگر سیاست سختگیری ترامپ علیه ایران با  این قرارداد چگونه تجزیه و تحلیل می شود؟. 

می توان اذعان نمود که خرید 30 هواپیمای جدید بوئینگ در دروه ریاست جمهوری دونالد ترامپ یک رویداد بسیار مهم ارزیابی می گردد. به عبارت دیگر استقبال شرکت بوئینگ از فروش هواپیماهای جدید به ایران با در نظر گرفتن تشدید سیاست خصمانه آمریکا علیه ایران بسیار مهم ارزیابی می شود. در حقیقت تمایل شرکت بوئینگ آمریکا برای تجارت با ایران تابعی از راهبرد کلی سیاست در آمریکا است. بایستی اشاره کرد از دوران بوش پسر اقتصاد آمریکا دچار تلاطم گردیده است. شرکتهای غول اقتصادی آمریکا پس از آن دوره نتوانسته اند سود و منافع زیادی کسب نمایند. هر چند در دوره باراک اوباما اقتصاد آمریکا اندکی بهبود یافت اما با پیروزی دونالد ترامپ تراست های نفتی؛ کارتل های چندملیتی و شرکتهای صنعتی آمریکا خواستار آنند که منافع اقتصادی بیشتری به دست آورند.چونکه این شرکتها پس از سالها کسادی بازار به دنبال رونق اقتصادی می باشند و تمایل دارند با سیاست جمهوریخواهان بدان دست یابند. ترامپ هم در دوره تبلیغات ریاست جمهوری وعده داده بود برای افزایش اشتغال و بازسازی اقتصاد امریکا تلاش کند.

در این شرایط در دوران دونالد ترامپ معیارهای اقتصادی برای کارتل های بین المللی آمریکا یک عنصر مهم در محاسبه سیاست خارجی آمریکا به حساب می آید و این احتمال وجود دارد که شرکتهای آمریکایی در چارچوب سیاست جمهوریخواهان برای بدست آوردن منافع اقتصادی بیشتر به رقابت با دیگر شرکت های اروپایی بپردازند و حتی به درگیری های منطقه ای به ویژه در خاورمیانه دامن بزنند. در این میان با در نظر گرفتن اهمیت یافتن اقتصاد به عنوان یک معیار مهم در سیاست خارجی آمریکا از این حیث مناطق مختلف جهان جایگاه و اهمیت متفاوتی را بدست می آورند. در این شرایط با همه اختلافات موجود میان ایران و آمریکا،  بازار ایران یک فاکتور مهم برای شرکتهای آمریکایی محسوب می شود. 

به همین دلیل می توان استدلال کرد هر چند در دوره دونالد ترامپ؛ ایران با سیاست محافظه کارانه و امنیت گرای نظامی آمریکا مواجه شده است. اما وجود افرادی مانند رکس تیلرسون که مدیر عامل شرکتهای غول اقتصادی آمریکا بوده اند و از این دست افراد سرمایه دار بین المللی در اطراف ترامپ بسیار وجود دارند، می توان انتظار داشت در کنار باب گفتمان امنیت گرایی ترامپ علیه ایران یک گفتمان اقتصاد محور بر پایه تعامل سازنده با هدایت افرادی مانند تیلرسون در ارتباط با ایران شکل گیرد که قرارداد جدید خرید بوئینگ 737 بوسیله شرکت آسمان از آن مدل رفتاری است. 

.....................................

پردازش و تحلیل/ علی حبیبی